Zeliha Sunal, baterist müzisyen eşi Nazmi Sunal ile kendini

bildi bileli sahnede, kaç lisanda müzik söyleyebildiğini kendi bile unutmuştur! Yıllarca devlet protokolünde Türkiye’yi temsil etti. Her ortamda her kümeye müzik söyledi. Kendi müziklerini yaptı, kendi kostümlerini, kendi aksesuvarlarını, on parmağında on hüneri vardır! Yıllardan beri de etraf problemlerine hassas, sıfır atık projesinden okullarda etraf programları yürütmeye, ÇEVKO ile çalışmaya kadar her manada alanda. Yeni kesimini mazeret edip müziği, çevreyi, müzisyenlere yardımı konuştuk. O nasıl sahneyi özlediyse biz de canlı sohbetleri özledik, bu söyleşileri yüz yüze yapmayı…

– Son şarkın, Yeterli Ki De Şehrazat’ın. Kelamlarını bayanlara ileti olarak değerlendirdim. Bayanlar kendilerine şiddet uygulayan, aldatan, haksızlık yapanları affedip ilişkiyi sürdürüyor ve bunun sonu bazen mevtle bitiyor. Ne diyorsun?

Bu şarkıyı melodi olarak çok beğenmiştim. Sonra kelamlara baktığımda öbür bir yere yanlışsız gittiğini fark ettim. Şehrazat üzere donanımlı bir bayandan boş kelam çıkmaz esasen. Münasebetler bir sefer bozulmaya başladıktan sonra kolay olmayan bir süreç başlıyor. Hele bunun farkında olan taraf bayan ise ve maddi bağımsızlığı da yoksa iş zorlaşıyor. Halbuki yanılgının kimde olduğu değil, ayrılık kararı verildiğinde iki tarafın da birbirine hürmet göstermesi değerli değil mi? Bitmişse bitmiştir. Kırıklar yapışmıyor. Güçlü bir bayanın yazdığı güçlü bir kelam. Severek söyledim.

– Çok uzun vakittir müzik yapıyorsun, devlet protokolünde de müzik söyledin, her türlü sahnede de. Bir yıldır sahneden uzaksın, ne hissediyorsun?

Ben en son işimi geçen yıl 10 Mart’ta yaptım. Geri dönerken evvel Kıbrıs, sonra biz kapandık. Pandeminin birinci aylarında biraz daha lay lay lom bir hava vardı hepimizde. Bu geçecek diyorduk. Konserler, söyleşilerle birkaç ay geçirdik, sıkılmadım açıkçası. Ancak ne vakit yaz gelip de konser yapamayınca motivasyonum yavaş yavaş kayboldu. Müzik yapmak diğer, sahne yapmak bambaşka! Online konserler yapmaya çalıştık, ulusal ve milletlerarası sempozyumlarda müzik yaptık. Seyircilerin gözlerine bakamamak nasıl yapay bir his sana anlatamam. Bütün sahne kıyafetlerimi, ayakkabılarımı, aksesuvarlarımı ihtimamla topladım. Odada onları görünce ağlamak istiyorum. Tek tesellim hala müzik yayımlayıp bağlantımın devam etmesi.

– Müzik kadar etraf hassaslığın da çok gelişti. Pandemide etraf için ne yaptın?

Pandemide hijyen meczupluğu nedeniyle tüm dünyada tek kullanımlık plastikler, ıslak mendiller, kargo kolileri arttıkça arttı. Esasen bizim bunları farklı toplama alışkanlığımız yoktu.. Düzgünce gevşedik. Atık ölçümüz arttıkça tüm dünyada global ısınma hızlandı. Kış ortasında yaz sıcağı, hortum, kum fırtınaları yaşamaya başladık. Kaliteli suyumuz öngörülen vakitten daha evvel tükenecek. Bu süreçte toplumsal medyadan eğitici yayınlar yaptım fakat fizikî projelerim ertelendi. Maden ve inşaat mühendisi müzisyen arkadaşım Yücel Karakuş ile bir ortaya gelerek müziğini onun yaptığı kelamlarını de benim yazdığım bir müzik yarattık. Üzgünüm çocuk, global ısınmayı biz yarattık diyoruz. Oldukça oldu biteli, lakin açılmalar, kapanmalar bizi gerçek vakti aramaya itti. ÇEVKO müziğimizi sahiplendi, yakında dinleyeceksiniz. Projelere devam.

– Müzisyenler bu devirde en çok ıstırap çeken meslek kümelerinden oldu. Çalışamadılar, parasız kaldılar, intihar edenler oldu. Siz dernek olarak da onlara yardım etmeye çalıştınız. Lakin kâfi oldu mu?

Müzisyenler için en başından çalışmaya başladık. Zira tüm dünyadan gelen haber akışı müzik dünyasının 2023’ün başına kadar açılmayacağı idi. Buna nazaran tedbir almak gerekiyordu. Ancak en çok para kazananın bile akan geliri olmadıktan sonra hazır para çabuk tükenir. Bu ortada bundan çıkarlı çıkanlar meskeninde stüdyosu olan ve müzik üretebilen müzisyenler oldu. Aralık ayında müzisyenler için devlet 4 aylık bir yardım paketini 50 bine yakın müzisyene yaptı. Nisan ayında bu paket bitti. Yenisinin gelmesi için meslek birlikleri toplanarak bakanlığa gitme kararı aldı. Umarım yardımın yenisi gelir. Günlük kazanan müzisyenler perişan oldu. Hele küçük bebeği olanlar çok güç durumda. Hayat devam ediyor, konutlar kira. Sokakta çalmayı denediler, olmadı. Düğünler durdu.. Bilhassa gündelikçi müzisyenler ortasında başlayan intiharlar durmuyor. Duygusal insanlarız biz. Belirsizlik bizi mahvediyor. Bu ramazan ayında da yardım kolileri toplandı ve TEGSEB ile dağıtımda şu an. En kıymetli eksiğimiz çocuk maması ve çocuk bezi.

Geçen haftalarda Prof. Dr. Ferhan Öz ve Türkiye Ses ve Yutma Bozuklukları Derneği ile bir sempozyum yaptık. Buraya katılan doktorlarımızdan bir heyet, müzikçiler için özel bir çalışma yapacak. Şayet Bilim Konseyi kabul ederse açık havada belirli bir uzaklıkta müzik söylemenin ziyan getirmeyeceğini belirteceğiz. Umarım tıbbi bir raporu ciddiye alırlar.

EUROVİSİON’DA JÜRİDEYİM

– Paylaşımlarından Eurovision’da oy kullandığını okudum, nasıl oluyor?

ZS: Uzun müddettir Türkiye, Eurovision müzik yarışına katılmıyor fakat her sene Türkiye’den bir heyet seçiliyor ve bu heyetin oyları Eurojury olarak değerlendirmeye alınıyor. Bu kıymetlendirme, yarış öncesinde yapılıyor. Birkaç sene evvel de seçilmiştim. Bu sene de oy kullandım. Türkiye heyetinin oyları Azerbaycan’a gitti. Bu sene çok sıkı müzikler var. Fransa, Almanya, Malta, İsviçre, Kuzey Makedonya çekişecek.

Cumhuriyet