Getty Images

Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Ankara’ya resmi bir ziyaret gerçekleştiriyor.

Başbakan Kiryakos Miçotakis ile birlikte yaptığı Trablus ve sonrasında tek başına gerçekleştirdiği Bingazi ziyaretinin akabinde Türkiye’ye gelecek olan Dendias’ın gündeminde Ege Adaları ve Doğu Akdeniz’de yaşanan tansiyon ve deniz yetki alanları mutabakatları var.

Geçen yıl Doğu Akdeniz’deki doğalgaz arama çalışmaları ve Ege Adaları üzerinde yaşanan tansiyon sonrası Almanya’nın devreye girmesiyle tansiyon düşmeye başlamış; iki ülke ortasında direkt temasın seviyesi ve sıklığı artmıştı.

Beş yıl ortanın akabinde iki ülke ortasında istikşafi görüşmeler Ocak ayında başlamış, Mart’ta Atina’da yapılan görüşme sonrası Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunan mevkidaşı Dendias’ın Ankara’ya bir ziyarette bulunacağını açıklamıştı.

Temmuz 2019’da iktidara gelen yeni Yunan hükümetinin dışişleri bakanı olan Dendias, birinci olarak 2019’un sonunda Noel ayinine katılmak üzere İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi’ne gitmişti. Bu ziyaret öncesi Dendias, evvel Libya’da Türkiye’nin takviye verdiği Trablus hükümetine karşı savaşan General Halife Hafter’le görüşmüş; akabinde da Türkiye’nin bağlantılarında tansiyon yaşadığı Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) gitmiş; son durak olarak İstanbul’a geçmişti.

Dendias, bu kere de Ankara ziyaretinden evvel İstanbul’u ziyaret ederek Fener Rum Patriği Bartholomeos ile görüşecek.

O günden bugüne neler değişti? Bu defa Densias’ın gündeminde neler var?

Doğu Akdeniz’de tansiyonu düşürme uğraşı

Yıl sonuna yanlışsız Türkiye ile Yunanistan ortasında yaşanan tansiyonun azaltılması için görüşmeler sürerken, Türkiye yayımladığı NAVTEX’lerle, Oruç Reis başta olmak üzere sismik araştırma ve sondaj gemilerini tartışmalı bölgelerde tutmuştu.

Lakin 22 Aralık’ta Türkiye, Oruç Reis’i bir defa daha sismik araştırma için Akdeniz’e gönderdiğinde bu sefer tartışmalı sular değil, Antalya yakınlarındaki Türk karasuları için 15 Haziran 2021’e kadar NAVTEX yayımlandı.

12 Ocak’ta da iştikşafi görüşmelerin başlayacağı açıklandı.

Akabinde Türkiye ile Avrupa Birliği ortasında üst seviye temaslar sıklaştı. AB’nin Doğu Akdeniz’deki tansiyonun sürmesi halinde artırmakla uyardığı yaptırımlar olduğu haliyle kaldı. Son olarak Dendias’ın ziyaretinden bir hafta evvel AB Kurulu Lideri Charles Michel ile AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen Ankara’daydı.

Tansiyon düşürme uğraşları Avrupa ülkeleri ve Türkiye’yle hudutlu kalmadı.

Libya’da Şubat ayında yeni bir uzlaşı hükümetinin kurulması; 2014’ten bu yana pratikte devam eden ikili idarenin ve iç savaşın sona ermesi de bölge ülkelerinin bağlantılarına yansıdı.

İç savaşta farklı tarafları destekleyen Türkiye ile Mısır, Suudi Arabistan, BAE ortasında da son yıllarda yaşanan tansiyonu dindirmek için çalışmalar başladı.

Diplomatik münasebetlerin düzeyinin düşürüldüğü Mısır ile Türkiye ortasında da dışişleri bakanları ve istihbarat örgütleri ortasında temaslar sıklaştı.

Dendias bir gün evvel Libya’daydı

Tüm bu gelişmelere karşın Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de hak argüman ettiği tartışmalı sularla ilgili uyuşmazlık sürüyor.

BBC

Libya’da iç savaş sürerken Trablus hükümetinin Ankara ile imzaladığı deniz yetki alanları muahedesi da Yunanistan için sorun olmaya devam ediyor.

6 Nisan’da, Trablus’ta ateşkesin akabinde Trablus’ta kurulan yeni Ulusal Birlik Hükümeti’nin Başbakanı Abdülhamid Dibeybe’yle görüşen Miçotakis, 27 Kasım 2019’da Libya ile Türkiye ortasında imzalanan Deniz Yetki Alanları mutabakatına da değindi. Bu mutabakatla “Yunanistan’ın egemenlik haklarının bütünüyle göz arkası edildiğini” savundu.

12 Nisan’da Libya Başbakanı Dendias ve beraberindeki 14 bakan Ankara’daydı. Türkiye ile daha evvel imzalanan mutabakatlara bağlılık bildiren Libya idaresi, Türkiye ile yeni mutabakatlara da imza attı.

Birebir gün Dendias da Libya’da yıllardır Trablus hükümetinin karşısında yer alan Bingazi’de, uzlaşı sonrası Yunan Başkonsolosluğu’nu açtı ve buradaki yetkililerle görüştü. Yunan basınına nazaran Dendias, Türkiye-Libya mutabakatının Libya Parlamentosu’nda onaylanmaması gerektiği yolundaki görüşlerini tekrarladı ve Libya ile Yunanistan ortasında yeni bir deniz yetki alanları yapılması gerektiğini söyledi.

Getty Images

Bu sırada Türkiye de Mısır’la yeni bir deniz yetki alanları muahedesi yapılabileceğinin sinyallerini veriyor.

Türkiye ile Mısır ortasındaki yakınlaşma da, 6 Ağustos 2020’de Kahire idaresinin, Doğu Akdeniz’de Yunanistan ile deniz hudutlarını belirlediği mutabakatta hudut çiziminin Meis Adası’ndan başlatılmasına karşı çıkmasıyla başlamıştı. Yunanistan da böylelikle adaların otomatik olarak kıta sahanlığı yarattığı tezinden geri adım atmış olmuştu.

Bakan Çavuşoğlu geçen sene yaptığı açıklamalarda da Mısır’ın Türk kıta sahanlığının güney hududunu kabul etmesinden Ankara’nın memnuniyet duyduğunu kayda geçirmişti.

Miçotakis’in sene başında istikşafi görüşmeler başlarken yaptığı “Türkiye ile aramızdaki deniz yetki alanlarının belirlenmesini ve uzun vadeli tahliller bulmayı amaçlıyoruz” açıklamasını ve tarafların gerekirse Milletlerarası Lahey Adalet Divanı’na gitmesi davetini da hatırlatmak gerekiyor.

Dendias’ın Ankara ziyaretinde bu bahsin gündemin kıymetli unsurlarından biri olması bekleniyor.

Denidas’ın ziyaretinin akabinde Mevlüt Çavuşoğlu’nun da Atina’ya bir ziyaret gerçekleştirmesi planlanıyor.

Getty ImagesYunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Libya’nın süreksiz Başbakanı Abdülhamit Dibeybe ile bir ortaya geldi.

Doğu Akdeniz’de tatbikat

Doğu Akdeniz konusunda tansiyonun azaltılması maksadıyla diplomasi trafiği hızlanmışken taraflar bir yandan da taleplerinden vazgeçmeyecekleri iletisi vermeye devam ediyor.

Dendias Ankara’dayken bir yandan da Doğu Akdeniz’de bu kapsamda yedi ülkenin iştirakiyle başlayan askeri tatbikat devam ediyor.

Pazartesi günü başlayan ve Yunanistan’ın planlamasını yaptığı Iniohos 21 isimli tatbikat, 22 Nisan’a kadar sürecek.

Yunanistan 40’tan fazla, ABD 20’ye yakın, Fransa 11, İsrail 13, BAE altı, İspanya altı ve Kıbrıs bir adet hava kuvvetleri aracıyla tatbikata katılıyor.

Cumhuriyet