Getty ImagesShi Zhengli, Wuhan’daki laboratuvarda
Çin’de koronavirüsün çıkışıyla ilgili spekülasyonların merkezinde yer alan Wuhan Viroloji Labarotuvarı’nın sorumlusu Prof. Shi Zhengli, BBC’ye tezlerin boşa çıkarılması için her türlü ziyarete açık olduklarını söyledi.
Dünya Sıhhat Örgütü’nden (WHO) bir heyetin, gelecek ay Covid-19 hastalığına yol açan Sars-Cov-2 virüsünün çıkışıyla ilgili inceleme kapsamında Wuhan’ı ziyaret etmesi bekleniyor.
Wuhan Viroloji Enstitüsü Yeni Ortaya Çıkan Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi’nin lideri olan Prof.Shi, e-postayla BBC’nin sorularını yanıtladı.
2003’te 700 kişinin vefatına neden SARS hastalığını bulan ve bu hastalığın kaynağı olabileceği söylenen yarasalar üzerinde çalışmalar yapan Shi, daha evvel yeni koronavirüsün yüksek güvenlikli bu laboratuvardan yayıldığı savlarını reddetmişti.
‘Shi’nin açıklaması enstitüyü bağlamıyor’
Shi, WHO’nun başlattığı soruşturmanın laboratuvarla ilgili tezlerin dışlanması ve spekülasyonların sonlanmasına katkıda bulunup bulunmayacağı sorusuna “WHO uzmanlarıyla iki sefer görüştüm. Onlara ferdî olarak, enstitüyü ziyaretlerinden şad olacağımı söyledim” dedi.
Prof. Shi, WHO heyetine enstitünün deneysel bilgileri ve laboratuvar kayıtlarına erişim müsaadesi verilip verilmeyeceği sorusunu ise şöyle yanıtladı:
“Kişisel olarak, açık, şeffaf, sağlam ve mantıklı bir diyalog kapsamında her türlü ziyarete açığım. Lakin (heyetin ziyaretiyle ilgili) plana ben karar vermiyorum.”
Bu mülakatın akabinde enstitünün basın ofisi BBC’yi arayarak Shi’nin şahsî görüşlerini söz ettiğini ve cevaplarının kurum tarafından onaylanmadığını bildirdi.
BBC, yayımlanmadan evvel haberin kendilerine gönderilmesi talebini reddetti.
Birçok bilim insanı virüsün insanlara doğal yollarla, öteki canlılar vasıtasıyla yarasalardan geçtiğini düşünüyor.
BBCWHO heyetine laboratuvara girme müsaadesi verilecek mi?
Shi’nin ziyarete açık olduklarını söylemesine karşın, WHO heyetinin virüsün laboratuvardan yayıldığı savını araştırma mümkünlüğünün düşük olduğu belirtiliyor. WHO’nun incelemeyle ilgili kararında laboratuvar teorisine ait hiçbir atıfyer almıyor.
10 bireyden oluşan heyetin kimi üyelerinin bu teoriye inanmadığı belirtiliyor.
Heyet üyeleri ortasında yer alan İngiliz hayvan bilimci Dr. Peter Daszak, daha evvel bu savları “komplo teorisi” ve “tamamen zırvalık” diye nitelemişti.
Daszak, “Şimdiye kadar virüsün laboratuvardan sızdığına ya da salgında laboratuvarın rolü olduğuna ait hiçbir bulguya rastlamadım. Salgının Güney Asya’da yabanî yaşama müdahaleden kaynaklanan doğal bir olgu olduğuna ait güçlü bulgular var” dedi.
Dr. Daszak, heyetin Wuhan’daki laboratuvara girmeye çalışıp çalışmayacağı sorusuna ise “Bu benim işim değil. Ziyaret şartlarını WHO müzakere etti. Bize ispatları araştıracağımızı söylediler” cevabını verdi.
Heyetin ziyaretindeki odak noktalarından biri Wuhan’da salgının çıktığı yer olarak bilinen yırtıcı hayvan pazarı olacak.
BBCWuhan Viroloji LaboratuvarıYarasalar üzerinde inceleme
Prof. Shi’nin sorumlusu olduğu laboratuvar, yıllardır Yunnan eyaletinde enstitüden 1,600 kilometre uzaklıktaki bir mağarada yaşayan yarasaları inceliyor. 2012’de bir bakır madeninde yer alan bu mağaralardaki yarasa dışkılarını temizleyen altı madenci zatürryee gibisi bir teneffüs yolları hastalığına yakalanmış ve üçü hayatını kaybetmişti.
Bu olaydan sonraki üç yıl içinde Shi’nin grubu mağaradan dışkı örnekleri topladı.
Takım, bir bilgilendirme notu dışında bu mağaralarda toplanan virüslere ilgili hiçbir makale yayımlamadı.
BBC grubuna mağaraya girme müsaadesi verilmedi
Shi, bu yıl Ocak ayında virüsün genetik kodunu, yıllar içinde topladıkları virüslerle kıyasladı ve bilgi tabanlarında yer alan 2013’te buldukları RaTG13 virüsünün Sars-Cov-2’nin en yakın akrabası olduğunu keşfetti. Mart’ta sonuçları bilim mecmuası Nature Medicine’de yayımlanan bir araştırmada bu virüsün Sars-Cov-2 ile yüzde 96,2 benzerlik içerdiği belirtiliyor.
Uzmanlar, virüsün vakit içinde Wuhan’da 2019’da görülen virüse dönüşmüş olabileceğini söylüyor.
BBC grubu Yunnan’daki bu mağarayı ziyaret etmek istedi. Lakin takım, Çinli görevlilerin engellemesi nedeniyle mağaraya giremedi.
Cumhuriyet
