Türkiye’de doğalgaz ticaretinin vadeli kontratlarla yapılmasını sağlayacak Vadeli Doğalgaz Piyasası, 1 Ekim’de sürece açılacak.
FİYAT MEÇHULLÜĞÜ RİSKLERİ AZALABİLECEK
Vadeli Doğalgaz Piyasası’nda (VGP) iştirakçiler, maliyet ve satışlarını evvelden netleştirerek fiyat meçhullüğü kaynaklı riskleri azaltabilecek.
DOĞALGAZ TİCARETİNİN DEĞERLİ BİR KISMI VADELİ KONTRATLARLA YAPILIYOR
Güç ve Olağan Kaynaklar Bakan Yardımcısı ve EPİAŞ İdare Heyeti Lideri Abdullah Tancan, dünyadaki gelişmiş doğalgaz ticaret merkezlerine (hub) bakıldığında ticaretin değerli bir kısmının vadeli kontratlarla yapıldığını, yüksek süreç hacimlerinin ve likiditenin vadeli kontratlarda oluştuğunu belirtti.
“VGP, TÜRKİYE PİYASASI İÇİN DEĞERLİ BİR ADIM”
Bu açıdan VGP’nin Türkiye piyasası için çok değerli bir adım olduğunu söyleyen Tancan, şu bilgileri paylaştı:
“VGP ile mevcut doğalgaz piyasamızda eser çeşitliliği ve alternatif ticaret kanalı imkanı sağlanmış olacak. Vadeli kontratlar süreç görmeye başladığında bilhassa talep tarafındaki piyasa iştirakçilerimiz portföylerini uzun periyotlu ve daha esnek bir formda yönetebilecek. İştirakçiler; takip eden aylar, çeyrekler ve yıllar için maliyetlerini, satışlarını evvelden netleştirebilme, fiyat belirsizliğinden kaynaklanan risklerden korunma imkanı ve fırsatı elde edecek.”
“SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE ÖNGÖRÜLEBİLİRLİĞİN ARTMASINA DA KATKI SAĞLAYACAK”
Tancan, vadeli piyasanın süreç hacmi ve likiditenin yanı sıra sürdürülebilirlik ve öngörülebilirliğin artmasına da katkı sağlayacağını tabir ederek, “Likit ve derinlikli bir piyasa yapısına ulaştığımızda piyasamızda oluşacak rekabetçi referans fiyatların sanayicilerimize ve tüketicilerimize çok olumlu, yararlı ve verimli yansımaları olacak. VGP’de oluşan süreç hacmi ileriye dönük belirsizlikleri minimuma indireceğinden arz güvenliğine de katkı sağlayacak.” dedi.
“YURT İÇİNDE DOĞALGAZ DEPOLAMA KAPASİTESİNİ ARTIRMAYA ÇALIŞIYORUZ”
Tancan, Türkiye’nin depolama kapasitesinin 2023’te toplam yıllık tüketiminin yüzde 20’sini karşılayacak halde 10 milyar metreküpe çıkacağını belirtti.
Türkiye’nin Karadeniz’deki gaz keşfinin de sisteme dahil edilmesinin arz güvenliğine kıymetli bir katkı sağlayacağını kaydeden Tancan, şöyle devam etti:
“Bakanlığımız amaçları çerçevesinde Karadeniz gazının 2023 yılında piyasaya arz edilmesi planlanıyor. Bilhassa yerli gazımızın sisteme dahil edilmesiyle net ithalatçı ülke pozisyonundan çıkıp ihracatçı ülke statüsüne geçmiş olacağız. Başka taraftan Karadeniz gazının keşfinin ve çıkarılmasının uzun periyotlu kontratların sona erdiği bir vakte denk gelmesi de piyasamızın gelişimine katkı sunacak. Bu kapsamda piyasamızın gereksinimi olan altyapı yatırımları, mevzuat, yazılım, sistem geliştirme üzere çalışmalarını, sürecin tarafı olan kurum ve kuruluşlarımızın takviyesiyle süratlice tamamlamamız gerekiyor.
“KENDİ ÜRETTİĞİMİZ GAZ, DOĞALGAZ TİCARETİMİZE MEVZU OLACAK”
EPİAŞ bünyesinde kendi ürettiğimiz gazın da doğalgaz ticaretimize mevzu olmasını, VGP’de alış ve satış süreçlerinin yapılmasını ihtimal dahilinde görüyoruz. Karadeniz gazının çıkarılması ve sisteme dahil edilmesi ülkemizin makroekonomik istikrarlarını de etkileyecek. Bu kapsamda güçte dışa bağımlı olmamız sebebiyle oluşan cari açığımızın azalmasına önemli katkıları olacak. Türkiye doğalgaz piyasası, sahip olduğu bu çeşitlilik ve kendi gazımızın da VGP’de alış satış süreçlerine dahil olmasıyla oluşacak yüksek süreç hacmi sonucunda güçlü bir referans fiyat oluşmasına imkan tanıyabilecek.
“VGP, ÜLKEMİZ İÇİN BİR DÖNÜM NOKTASI”
Bu açıdan baktığımızda VGP’nin ülkemiz için bir dönüm noktası olduğunu söyleyebiliriz. VGP ülkemizi ticaret merkezi, öteki ismiyle hub olma amacına bir adım daha yaklaştıracak.”
“GENİŞ İŞTİRAKLİ TOPLANTILAR YAPTIK”
VGP’DEKİ FİYAT KURGUSU
Tancan, tekrar tüm paydaşların katkısıyla piyasa tabanlı bir formülasyonla baz fiyat hesabı oluşturulduğunu belirterek, VGP’deki fiyat kurgusunu şu biçimde açıkladı:
“Bu formüle nazaran VGP için baz fiyat hesabında STP, TTF, Henry Hub ve Brent petrol fiyatları belirli katsayılarla ağırlıklandırıldı. Hasebiyle hub endeksli bir fiyat kurgusu oluşturuldu. Bu kurgunun ne üzere bir yararı olacak diye baktığımızda, piyasa tabanlı fiyat tespiti daha gerçekçi bir fiyat kestirimi ortaya çıkaracak. Böylelikle piyasamızın öngörülebilirliğine katkı sağlayacak ve yatırımcılar için ileriye yönelik olarak gerçeğe yakın fiyat sinyalleri oluşturacak. Kontratlarımız hesaplanan bu baz fiyatla sürece açılacak ve asıl fiyat teslimat periyoduna kadar iştirakçilerimizin piyasamızda sunacakları teklifler ve gerçekleşen eşleşmelerle GGF olarak söz ettiğimiz gösterge fiyatlarıyla oluşacak.
“KONTRATLAR PİYASADA DAİMA TİCARET MANTIĞIYLA SÜREÇ GÖRECEK”
Piyasamız büsbütün şeffaf olarak çalışacak. Kontratlar piyasada daima ticaret mantığıyla süreç görecek. Finansal devirde kontratlar daima sürece açık olacak ve el değiştirebilecek. Böylelikle piyasada derinlik, likidite ve arbitraj imkanları piyasa iştirakçileri için artmış olacak.”
Ensonhaber
