Muhammed Ayşa “lanetli gemi” MV Aman’ın mürettebatına 5 Mayıs 2017’de katılmıştı.
Mısır kıyısında terk edilmiş olan gemide yalnız başına geçirmek zorunda kaldığı 4 yılın akabinde, bugün meskenine, Suriye’ye dönüyor. Pekala nasıl hissediyor?
Kahire Havalimanı’nda bindiği uçaktan attığı bildiri kısa ve öz: “Ferah, mutlu”
Ve akabinde sesli bildiri geliyor: “Nasıl mı hissediyorum? Sonunda hapishaneden çıkmış üzere. Sonunda aileme kavuşuyorum, onları yine göreceğim.”
Bu Muhammed’i fizikî ve ruhsal olarak çöküşün eşiğine getiren çetin imtihanın sonu. Yaklaşık 4 yıldır elektriksiz, hijyenden uzak ve ‘şirketsiz’ yaşamaya mahkum bırakılmıştı.
"2-3 günde bir kıyıya yüzüp yiyecek ve su almak zorundayım"
Suriyeli 2. kaptan Muhammed Ayşa, ne olduğunu anlamadan imzaladığı belge yüzünden 4 yıldır Mısır kıyısında terk edilmiş kargo gemisinde tek başına yaşıyor. pic.twitter.com/oxD5QcSbxj— BBC News Türkçe (@bbcturkce) April 7, 2021
Muhammed’in sıkıntısı Mısırlı yetkililerin, 2017 yılının Temmuz ayında MV Aman gemisine Mısır’ın Adabiya limanında el koymasıyla başladı.
Kargo gemisinin, güvenlik ekipmanlarının kullanım mühletinin dolmuş ve birtakım evrakları eksikti.
Bunlar aslında çözülmesi çok da sıkıntı olmayan problemlerdi lakin geminin Lübnanlı üstlenici firması yakıt parasını ödeyemedi, Bahreynli sahipleri de maddi zahmet içindeydi.
Geminin Mısırlı kaptanı karaya çıkınca, mahkeme 2. kaptan Muhammed’i MV Aman’ın yasal vasisi olarak atadı.
Suriye’nin liman kenti Tartus’ta doğmuş olan Muhammed, mahkeme kararının ne manaya geldiğinin kendisine açıklanmadığını ve başına gelenleri birkaç ay sonra mürettebat gemiyi terk etmeye başladığında anladığını söylüyor.
Hayat gemide mahsur kaldığı 4 yıl boyunca Muhammed’i, o yanından gelip geçen gemileri izlerken, pas geçti.
Hatta kendisi üzere denizci olan kardeşi de birkaç kere o bölgenin yakınından geçti, lakin yalnızca telefonla konuşabildiler. Gemileri birbirlerine çok uzaktı.
2018’in Ağustos ayında, bir öğretmen olan annesinin hayatını kaybettiğini öğrendi. Muhammed, çok iyi olan İngilizcesini de annesine borçluydu. Bu haber, Muhammed’in yıkıldığı an oldu.
Bana “O an nitekim intihar etmeyi düşündüm” dedi.
Muhammed yakıtı ve elektriği olmayan bir gemide yalnız başınaydı. Hukuken gemiden ayrılması yasaktı ve bunun için maaş da almıyordu.
Morali gitgide bozulan Muhammed, geceleri geminin “bir mezara” benzediğini söylüyordu.
“Hiçbir şey göremiyorsunuz. Hiçbir şey duyamıyorsunuz. Tabutta üzeresiniz.”
2020’nin Mart ayında bir fırtına MV Aman’ı demirlediği yerden yaklaşık 8 km sürükledi. Gemi, kıyıya birkaç yüz metre kala karaya oturdu.
Bu korkutucu bir olaydı ancak Muhammed bunun “Tanrı’nın bir lütfu” olduğunu düşünüyor zira artık kıyıya yüzebiliyor, yiyecek alıp telefonunu şarj edebiliyordu.
Hayret verici olsa da Muhammed’in yaşadıkları emsalsiz değil. Terk edilen gemilerin sayısı yükselişte.
Milletlerarası Çalışma Örgütü’ne nazaran, dünya genelinde yaklaşık 250 gemi ve mürettebatı terk edilerek kendi başlarının dermanına bakmaya mecbur bırakıldı.
Örgüt, 2020’de terk edilen gemi sayısının 85 olduğunu söylüyor. Bu, 2019’daki sayının iki katı.
Dört yıldır bir gemide yaşamak zorunda kalan mürettebatın hikâyesi: 'Cehennemi yaşıyoruz' pic.twitter.com/EmWMPHQS1s
— BBC News Türkçe (@bbcturkce) February 16, 2021
Öte yandan İran’ın Asaluyeh limanında terk edilmiş yük gemisi Ula’nın birçok Hint 19 mürettebatı açlık grevine girdi. Pak Temmuz 2019’da terk edilmişti.
Bir mürettebat gemideki durumun çok önemli olduğunu, depresyonda olduklarını ve ailelerinin de parasızlık çektiklerini söylüyor.
Mission to Seafarers’ın Orta Doğu ve Güney Asya yöneticisi Andy Bowerman “Bu hadiseyle ilgileniyoruz. Geminin ipoteği büyük, fakat şirketin borçları bunun çok ötesinde. Bu yüzden bazen mürettebata ‘demir atın ve gemiyi terk edin’ demek şirketler için daha kolay oluyor” diyor.
Şirkeet Muhammed’in en başında mahkeme kağıtlarını imzalamaması gerektiğini söylemişti.
Muhammed’in yardım istemek için kaydettiği görüntü, hem toplumsal medyada ses getirdi, hem de Milletlerarası Nakliyecilik Personelleri Federasyonu’nu, Muhammed’in hür bırakılması için daha büyük bir kampanya yapmaya itti.
Federasyondan Muhammed Arrachedi geçen Aralık ayında Muhammed2in evrakıyla ilgilenmeye başladı.
Arrachedi “Bu, gemicilik kesimindeki herkesin durup düşünmesi gereken bir evrak. Muhammed’in başına gelenler, gemicilere yapılan sömürüyü tartışmaya açmalı” dedi.
Federasyonun eforları sonuç verdi ve Muhammed artık özgürlüğüne kavuştu.
Yaşadıkları nedeniyle onun bir daha deniz görmeyi bile istemeyeceğini düşünebilirsiniz.
Fakat Muhammed mesleğinde kararlı. İşinde iyi olduğunu ve bıraktığı yerden devam edip kaptan olmak istediğini söylüyor.
Olağan ki ailesiyle hasret giderdikten sonra.
Cumhuriyet