Bir daha belirtelim, direkt doğruya kardan, fırtınadan değil, elektriksizlikten yaşanıyor felaket. Dünyanın üstün gücü ABD’nin kıymetli bir eyaletinde, elektrik kesintileri neden giderilemiyor, neden bu kadar uzun sürüyor soruları geliyor akla olağan. Ancak bu soruları ülkenin idari bölünmüşlüğünden haberdar olmayanlar sorabilir. Teksas eyaletinin birtakım alanlarda bağımsız olmasının sonucudur bu kesintiler. Kendi elektrik şebekesine sahip ülkedeki tek eyalettir Teksas. Bu tıp şartlara hazırlıklı olmayı mecburî kılan federal düzenlemelerin dışındadır. Teksas’ın elektrikteki bağımsızlığı yabana atılacak üzere değil, düşünün tüm ABD’de üçe bölünmüş bir elektrik ağı vardır. Doğu’da, Batı’da bir de yalnızca Teksas’ta. Bu ortada Teksas’ta kışın değil yazın elektrik daha fazla harcanır, yaygın klima kullanımı yüzünden.
Eyalette yıllardır bağımsızlık için uğraş veren kurumlar, şahıslar var bilindiği üzere. Yani Teksas ABD’ye tam olarak entegre olmamış, olmayı istememiş bir eyalettir. Elektrikte bağımsız olmak bu isteklere mi bağlıdır bilemem ancak bu durum geçen yüzyılın başlarında yaşanan bir gelişmeyle ilgili. Thomas Edison’un, 1882’de Manhattan’da ülkenin birinci elektrik santralını kurmasından bir on yıl kadar sonra Teksas’ta küçük üretim tesisleri açıldı, eyalete elektrik getirildi. Öbür eyaletler ortasında bu türlü bir öncülüğü var.
TEKSAS UZAK DURDU
Birinci Dünya Savaşı sırasında, ABD kamu kuruluşları kendi ortalarında temas kurmaya başladı. Lakin Teksas bundan uzak durdu. Örneğin 1935’te Lider Franklin D.Roosevelt, Federal Güç Komisyonu’nu eyaletler ortası elektrik satışlarını denetlemekle görevlendiren Federal Güç Yasası’nı imzaladığında Teksas bunu da kabul etmedi. Nedeni o periyot elektrik için gerekli olan kömüre, doğalgaza, petrol kaynaklarına sahip olmasıydı. Federal hükümetle bunu paylaşmaya yanaşmadığı ortada.
Tüm Teksas’a elektrik sağlayan Texas Elektrik Güvenilirlik Kurulu de (ERCOT), (öncülünden kelam etmeyelim şimdi) 1970 yılında kuruldu. Lakin eyaletler ortası elektrik iletimini düzenleyen Federal Güç Düzenleme Komisyonu’nun yetki alanının dışında tuttu kendini. ERCOT Teksas’ın şebeke güvenilirliğini kendi ulusal standartlarına uygun olarak yönetmekle görevlendirilmiş, kâr hedefi gütmeyen bir tertip.
Teksas elektrikte bağımsız oldu ancak vakti geldi Meksika’dan bile elektrik ithal etti. 2011’de yaşanan kesintiler sırasında gerçekleşti bu, anımsıyoruz.
Yani bugün yaşadığı felaket, Cumhuriyetçilerin kalesi olan eyaletin en azından birtakım alanlarda “bağımsız” kalma ısrarının bir sonucudur. Bu seferki değerliye patladı üzere görülüyor. İki durum çıkabilir ortaya uzun vadede; yalnızca güçte değil diğer alanlarda da ABD’den bağımsız olunması halinde elektrik dahil her hizmeti, güç durumda kalındığında milletlerarası dayanakla sürdürebileceğine inanan Teksas Bağımsızlıkçıları’nı ya da “biz merkezi hükümete mahkûmuz” diyen “birlik” yanlılarını güçlendirir.
Yani eyalette elektrik kesintisi yalnızca elektrik kesintisi değil.
Cumhuriyet
