Afganistan’da yaklaşık son 30 yıldır ülke tarihine damgasını vuran Taliban, tekrar hükümete gelirken, Anadolu Ajansı (AA) takımı, kurucu önder Molla Ömer’in konutunun bulunduğu yere ve o günleri yaşayan isimlere ulaştı.
HALA 300 AİLE YAŞIYOR
Taliban’ın ortaya çıktığı Sangisar köyü, ülkenin güneyindeki Kandahar vilayetinin merkezine 75 kilometre uzaklıktaki Jirey ilçesinde bulunuyor.
Yol boyunca çok sayıda denetim noktasından geçilerek varılan köyde hala yaklaşık 300 aile yaşıyor.
TALİBAN’IN KURULDUĞU MEDRESE BURADA
Sangisar köyünde, kimilerinden geriye kalıntılar da kalmış olsa Taliban için 4 değerli yapı mevcut.
Bunlar, Taliban’ın kurucusu Molla Ömer’in konutu ve imamlık yaptığı cami, Taliban’ın birinci kurulduğu medrese ve önde gelen başkanlardan Molla Abdulgani Birader’in doğup büyüdüğü konuttan oluşuyor.
Birbirine bitişik pozisyondaki yapıların bulunduğu köyde, Molla Ömer hem imamlık hem de medresede hocalık yapmıştı.
BİN LADİN’I TESLİM ETMEYİNCE KONUTU 3 KERE BOMBALANDI
AA takımının konuştuğu köylüler, 11 Eylül hücumlarının akabinde Usame Bin Ladin’i teslim etmeyen Molla Ömer’in konutunun, ABD uçakları tarafından 3 başka hava hücumunda yerle bir edildiğini anlattı.
Toprağındaki enkazı kaldırılan konuttan geriye kalan tek şey ise bahçenin dış duvar kalıntıları oldu.
Cami bitişiğinde ise mevcut Taliban hükümetinin “Başbakan Yardımcısı Vekili” Molla Abdulgani Birader’in doğup büyüdüğü mesken yer alıyor.
MOLLA BİRADER, MOLLA ÖMER’İN DAMADI
Birader’in meskeninde şu an, Molla Ömer’in imamlık yaptığı caminin imamı ve ailesi yaşıyor.
Köylülerin aktardığına nazaran, Molla Ömer, çok samimi olduğu Birader’e, şimdi Taliban kurulmadan evvel, kardeş manasına gelen “Birader” lakabını verdi.
Molla Birader, tıpkı vakitte Molla Ömer’in damadı olarak biliniyor.
Taliban mensupları, Molla Ömer’in anısına hürmet olarak hala konutun yeri ve etrafında nöbet tutuyor.
Çatışma ve bombardıman periyotlarını hatırlayan köylüler, burada çok sayıda Taliban mensubunun ve sivilin öldüğünü söylüyor.
ARKADAŞLARI, TALİBAN’IN NASIL ÇIKTIĞINI ANLATTI
Molla Ömer’in hala hayatta olan az sayıdaki arkadaşı, Taliban’ın ortaya çıktığı süreci anlattı.
Köy sakini Muhammed Haşim Haşimi, Sovyet işgali günlerinde Molla Ömer ile tanıştığını söyledi. Haşimi, bir müddet sonra köyde imamlık yapmaya başladığını ve medresede Taliban mensuplarına din eğitimi verdiğini aktardı.
Haşimi, Sovyetlerin buradaki medreseye düzenlediği bir hava atağında ise Molla Ömer’in tek gözünü kaybettiğini anımsattı.
“MOLLA ÖMER, GERÇEK BİR SAVAŞÇIYDI”
Taliban’ın kurulması için yapılan toplantıya 20’den fazla din alimi ve medrese talebesinin katıldığını anlatan Haşimi, “Taliban birinci kurulduğu vakitte yalnızca 3 ağır silah bulunuyordu. Birinci kere Meyvend ilçesinin Havzi-Medet bölgesinde, bir okulu üs olarak kullanan silahlı kümeye karşı düzenlenen hücumda ben de vardım. Molla Ömer gerçek bir savaşçıydı.” dedi.
Muhammed Haşim Haşimi, Molla Ömer ile geçirdiği günleri yad ettiğini ve özlediğini lisana getirdi.
SOVYETLER’E KARŞI BİRLİKTE SAVAŞTILAR
Tolukan köyünde bir medresede din dersleri vermeye devam eden Mevlevi Muhammed Şah Ahund da Molla Ömer’in en yakınlarından biri.
Şah Ahund, Taliban’ın kuruluşunda kendisinin de hissesi olduğunu belirterek, süreci ayrıntılı bir halde anlattı.
O devirler Sovyetlere karşı kendisinin, Molla Ömer’in ve de öteki cami imamlarının başka farklı cephelerde savaşan kümelerinin olduğunu belirten Şah Ahund, bir müddet sonra birleştiklerini ve birlikte savaşma kararı aldıklarını söyledi.
Uzun ve ağır hasarlı çatışmaların akabinde Sovyetlerin buradan çekildiğini belirten Şah Ahund, bir mühlet sonra bölgedeki “mücahit grupların” paylaşım uyuşmazlığına düştüğünü kaydetti.
MÜCAHİTLER ORTASINDA UYUŞMAZLIK ÇIKINCA TALİBAN KURULDU
“Mücahitlerin” sekiz kümeye bölündüğünü ve kendilerine ilişkin bölgeleri denetim altına aldıklarını aktaran Şah Ahund, vakitle kelam konusu kümelerin, halk üzerinde baskıyı artırdığını anımsatarak, Taliban’ın kuruluş sürecini şu halde anlattı:
“Mevlevi Abdul Samad isminde bir din alimi benim yanıma gelerek yapılan zulüm karşısında bir şeyler yapılmalı dedi. Böylelikle ben, Mevlevi Abdul Samad, Mevlevi Abdul Rahman ve iki öbür Mevlevi ile birlikte Molla Ömer’in medresesine bir cuma günü gittik. Kendisine olup bitenleri anlattık ve bir küme kuralım diye danıştık.”
Bu görüşmeden sonra Molla Ömer’in teklife sıcak bakmadığını aktaran Şah Ahund, kendisinin mahallî silahlı kümelerin halka zulmetmesi nedeniyle yaptığı güçlü itirazı sonucu Molla Ömer’in ikna olduğunu söyledi.
Taliban’ın kurulması üzerine fikir birliğinin sağlanmasının akabinde örgütlenme çalışmalarının başlatıldığını lisana getiren Şah Ahund, “Molla Ömer bizden, evvel savaşacak şahıslar ve silahların bulunmasını istedi. Biz de görüşmeden bir gün sonra 4 köy halkıyla bu türlü bir niyetimizin olduğunu paylaştık. Onlar da bize dayanak vereceklerini vaat ettiler.” dedi.
Şah Ahund’a nazaran, kelam konusu 4 kişi, kendisi, Molla Ömer, Mevlevi Abdul Samad ve Mevlevi Abdul Rahman.
“İLK HÜCUMDAN SONRA PAKİSTAN’DAKİ AFGAN ÖĞRENCİLER DE BİZE KATILDI”
Mevlevi Muhammed Şah Ahund, silah temin edildikten sonra yapılan birinci taarruza ait şu bilgileri paylaştı:
“İlk saldırıyı Kandahar’ın Meyvend ilçesinde bir okulu askeri karakol olarak kullanan bir kümeye karşı 100 kişi ile gerçekleştirdik ve orayı denetim altına aldık. Bu hücumun akabinde bizim ismimiz duyulmaya başladı ve hatta Pakistan’da eğitim gören Afgan öğrenciler de bize dayanağa geldiler. Böylelikle sayımız kısa mühlet içinde yaklaşık 500 oldu.”
“3 KARDEŞİM, ONUNLAR TALİBAN SAFLARINDA SAVAŞTI”
Şah Ahund, çatışmalardan elde edilen başarılardan sonra Taliban’ın süratle büyüdüğünü ve vakitle Kandahar’ı denetimi altına aldığını belirterek, kendisinin de medresede ders vermeye döndüğünü söyledi.
Mevlevi Muhammed Şah Ahund, “Ben medresede olsam da Molla Ömer ile daima irtibat halindeydim. ABD’nin Afganistan’ı işgal etmesiyle bir daha da onu yakından göremedim. Lakin 3 kardeşim Molla Ömer ölene kadar onunla birlikte Taliban saflarında savaştı.” diye konuştu.
Ensonhaber
