TÜİK 2006 yılından beri her yıl, gelir dağılımı yanında ömür şartları ve yoksulluk üzere hususlara ait bilgileri içeren Gelir ve Hayat Şartları Araştırması yapıyor.
Doğruluk Hissesi’nin aktardığına nazaran, TÜİK ve Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), finansal kahırda olma durumunu tabir etmek için “maddi yoksunluk” kavramını kullanıyor.
TÜİK’in ve Eurostat’ın ortak kullandıkları tanıma nazaran; aşağıda belirtilen dokuz unsurun en az üçünün ekonomik olarak karşılanamaması, maddi mahrumluk durumu olduğunu gösterirken bu unsurlardan en az dördünün karşılanamaması ise önemli maddi mahrumluk durumuna işaret ediyor.
Hususlar şu halde:
-Çamaşır makinesi
-Renkli televizyon
-Telefon
-Otomobil
-Beklenmedik harcamalar
-Evden uzakta bir haftalık tatil
-Kira, konut kredisi, borç ödemeleri
-İki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek
-Evin ısınma muhtaçlığı
Gelir ve Ömür Şartları Araştırması sonuçlarına nazaran, 2019 yılında Türkiye nüfusunun yüzde 26,3’ü belirtilen gereksinimlerin en az dördünü karşılayamayarak önemli maddi mahrumluk yaşadı. Bu oran, 2018 yılında yüzde 26,5 olarak gerçekleşmişti.
Bunun yanı sıra Avrupa’da, 2010 yılından bu yana yaşanan en yüksek önemli maddi mahrumluk düzeyi, yüzde 9,9 olarak 2012 yılında gerçekleşmişti. Lakin 2013 prestijiyle bu oranda bir azalış eğilimi olduğunu söylemek mümkün. Bununla birlikte, 2019 yılına baktığımızda ise Avrupa nüfusunun yüzde 5,5’inin önemli maddi mahrumluk içinde olduğu görülüyor.
ÖNEMLİ MADDİ MAHRUMLUK ORANI EN YÜKSEK 2. ÜLKE TÜRKİYE
2019 yılında Avrupa’da önemli maddi mahrumluk çeken nüfus oranının en yüksek olduğu ülkeler; Türkiye ile birlikte Bulgaristan, Romanya, Yunanistan, Sırbistan ve Romanya iken bu oranın en düşük olduğu ülkeler ise İsviçre, İsveç ve Lüksemburg oldu.
Tabloda da görülebileceği üzere; 2019 yılında önemli maddi mahrumluk oranının en yüksek olduğu ikinci ülke, yüzde 26,3 ile Türkiye oldu.
Bununla birlikte, Avrupa’da önemli maddi mahrumluk yaşayan nüfus oranının 2016 yılından beri en çok azaldığı ülkeler ise sırasıyla Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Yunanistan ve Hırvatistan oldu. Türkiye’de önemli maddi mahrumluk durumuna baktığımızda ise 2016 yılından beri bir düşüş yaşandığı görülüyor.
Öte yandan, Gelir ve Ömür Şartları Araştırması’nda yer alan kalemlere baktığımızda değişik bilgilere rastlıyoruz. Araştırma sonuçlarına nazaran, 2019 yılında en yüksek gelir kümesinin toplam gelirden aldığı hisse 1,3 puan azalarak yüzde 46,3’e geriledi. Bununla birlikte, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik bölümün toplam gelirden aldığı hisse ise 0,1 puan artarak yüzde 6,2’ye yükseldi.
Eğitim durumuna nazaran yoksulluk oranına göz attığımızda ise okur-yazar olmayanların yüzde 26,1’inin ve bir okul bitirmeyenlerin yüzde 22,4’ünün fakir olduğunu görüyoruz. Bu oran lise altı eğitimlilerde yüzde 13,4 iken lise mezunlarında %6,9. Yükseköğrenim mezunlarının ise 2018’de yüzde 2,2’si fakir iken, 2019’da yüzde 2,5’i fakir olarak karşımıza çıkıyor.
Bunun yanı sıra, Türkiye nüfusunun yüzde 58,7’si konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamıyor. Tekrar araştırmaya nazaran, Türkiye’de iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını karşılayamayan nüfus oranı yüzde 33,6 iken beklenmedik harcamaları karşılayamayan nüfus oranı ise yüzdee 29,7. Son olarak nüfusun yüzde 71,1’i konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri ya da borçları olduğunu beyan etti.
Araştırmanın sonuçları 11 Eylül 2020 Cuma günü yayınlandı.
Cumhuriyet
