Aslında Avustralya anakarasına has olsa da bu hayvanlar uzun vakittir isimlerini da aldıkları Tazmanya adasında. Bu yıl, küçük bir popülasyonu, Avustralya’nın Yeni Güney Galler’e tekrar getirilmişti.

Independent Türkçe‘nin Phys.org‘dan aktardığına nazaran, kelam konusu hastalık birinci olarak 1996’da tanımlandı. Hayvanlar ortalarında arbede ettikleri sırada birbirlerini ısırmaları sonucu yayılan ve canlıların yüzüyle ağzında kitlelerin oluşmasına neden olan canavar yüz tümörü, popülasyonun o tarihten bu yana yüzde 80 azalmasına sebep oldu.

Hastalık üzerine yapılan evvelki çalışmalar, kanserin yayılımını anlamak için tipik olarak saha çalışmalarına ve modellemelere dayanıyordu.

Washinton State Üniversitesi’nden bilim insanlarıysa, çalışmalarında hayvanın genetik kodundaki değişikliklerin hastalığın yayılımını nasıl etkilediğini belirlemek için, influenza ve Covid-19 üzere virüsleri izlemede kullanılan bir usul olan “filodinamiği” birinci sefer kullandı.

Fakat canavar yüz tümörü hastalığı, birçok virüsten çok daha karmaşık. Hastalık, hayvanların kendi hücrelerinden ortaya çıkan bir kanser çeşidi olduğu için bilim insanlarının izlemesi gereken genler, hayvanlara ilişkin. Bu da tipik bir viral patojene nazaran çok daha fazlası manasına geliyor.

Araştırma takımı, süratle biriken mutasyonları gösteren ve “saat benzeri” formda değişen genleri bulmak için hayvanlardan alınan tümör örneklerindeki 11 binden fazla geni taradı. DNA’nın temel üniteleri olan 430 binden fazla baz çiftini temsil eden 28 geni tanımladı. Karşılaştıracak olursak, Covid-19’a neden olan SARS-CoV-2 genomu 29 bin baz çiftine sahip.

Gruptan Biyolog Andrew Storfer, haberlerin iyi olduğuna işaret edip Tazmanya canavarlarının, “kanseri tolere etmek ve hatta muhtemelen direnmek için evrim geçiriyor üzere göründüğünü” belirtti ve şöyle konuştu:

Sanırım, Tazmanya canavarlarının yepyeni popülasyonlarından daha az sayıda ve yoğunluklarda hayatta kalmaya devam ettiğini göreceğiz.

Araştırma, hastalığın temel çoğalma sayısının bir civarında olduğunu ortaya koydu. Yani, enfekte olan her Tazmanya canavarı, kanseri bir ya da daha az hayvana geçiriyor.

Dr. Storfer, 10 yıl evvel çeşidin yok olacağının iddia edildiğini fakat bu olasılığın düşük olduğunu ekledi.

Bulgular, Tazmanya canavarlarını kurtarmak için uygulanan yaklaşımların gözden geçirilmesi gerektiği manasına da geliyor. Çünkü bilim insanları, denetimli çiftleştirmelerdeki hayvanların yaban hayatına salınmasının, faydadan çok ziyan verebileceğini söyledi.

Yabani hayvanların, kelam konusu hayvanlarla üremesi durumunda gen havuzunun karışacağını vurgulayan Dr. Storfer, bu durumun hayvanların hastalığa karşı daha az adapte olmasına yol açacağını belirtti.

Bununla birlikte, çalışmanın müelliflerinden Biyolog Austin Patton, çalışmada benimsenen yaklaşımın her patojone uygulanabilme fırsatı doğduğunu söz etti.

Çalışma, virüslerin incelenmesinde çok kıymetli olduğu görülen sistemlerin, insanları ve yaban hayatını etkileyen yesyeni bir patojen kümesine kullanılmasının kapısını açıyor.

Çalışma 10 Aralık’ta saygın bilim yayını Science’ta yayımlandı.

Cumhuriyet