ABD’nin Irak ve Afganistan’da işlediği savaş cürümlerini dokümanlarla ifşa eden WikiLeaks kurucusu Julian Assange yaklaşık bir yıldır tutuklu bulunduğu İngiltere’de adalet savaşı veriyor. Bugün, ABD’ye iade davası sonuçlanacak olan Assange davayı kaybederse ABD’de 175 yıla kadar mahpus cezası istemiyle yargılanacak.
DOKÜMANLARIYLA ORTAYA ÇIKARDI
Üniversitede matematik ve fizik okuduktan sonra programcı olarak internet ağları üzerine uzmanlaşan Avustralya doğumlu Assange, Washington’ın savaş hatalarını da içeren dev bir bilgi yığınını halktan gizlemesine karşı 2006’da çalışmalarına başladı. Assange ve arkadaşları o yıl İrlanda’da, ABD başta olmak üzere birçok devletin bâtın bilgilerine internet yoluyla ulaşmayı ve toplumla serbestçe paylaşmayı amaçlayan WikiLeaks isimli siteyi kurdu. Assange’ın editörlüğündeki site, ABD askerlerinin Irak’ta, Afganistan’da sivil halka karşı işlediği sayısız cinayetleri, Guantanamo’da yapılan azapları, ABD’li siyasetçilerin sermaye ile kirli bağlarını, CIA’in yurttaşların telefonlarını dinlemesini ve Taliban’a takviye sağlayan ülkelerle ilgili bilgileri dokümanlarla ortaya çıkardı. Bilhassa, iki Reuters çalışanının da ortalarında bulunduğu bir küme Iraklıyı ateş açarak öldüren bir ABD askerinin kullandığı Apache helikopterinin 39 dakikalık bir görüntüsünün yayımlanması savaş tersi aksiyonları tetikledi.
YAZIŞMALARI İFŞA ETTİ
ABD Ordusu’nda evvelden istihbarat analisti olan ve daha sonra eski Lider Barack Obama’nın affından faydalanarak hakkındaki 35 yıl mahpus cezası düşürülen Chelsea Manning’in, Irak işgalinde işlenen savaş hatalarıyla ilgili WikiLeaks’e sızdırdığı dokümanların yer aldığı yaklaşık 391 bin 832 içeriğin yayımlanması da o günlerde geniş yankı uyandırdı. ABD tarihindeki en büyük sızıntılarından olan bu bilgi paylaşımının akabinde 2010 yılının sonlarına yanlışsız 250 bini aşkın rapor daha yayımlandı. WikiLeaks’in ifşa ettiği bu raporlarda, 270’ten fazla ABD büyükelçiliği ve konsolosluğunun yaptığı iç yazışmalar yer aldı. ABD’nin ülkeleri baskı altına alma metotlarının yer aldığı bu yazışmalar Assange’ın maksat tahtasına konulması için son münasebetlerden biri oldu. ABD Casusluk Yasası uyarınca 17 farklı suçlama yöneltilen Assange hakkında birebir periyot İsveç’te de cinsel akın suçlamasıyla milletlerarası yakalama kararı çıkartıldı. 2019’da cinsel hücum suçlamalarından beraat eden Assange’a karşı o periyot bu suçlama, cadı avı münasebetlerinden biri oldu.Tutuklanacağını anlayan Assange ise 2012’de Londra’da Ekvador Büyükelçiliği’ne sığındı.
BÜYÜKELÇİLİKTEN SONRA CEZAEVİNE
Ekvador’un o periyot iktidarda olan solcu önderi Rafael Correa’nın kararıyla Assange’a sığınma hakkı hatta Ekvador vatandaşlığı verildi. Lakin 2017’de iktidara gelen Lenin Moreno’nun icraatlarından biri Assange’a tanınan hakları geri almak oldu. Ekvador Marksist Komünist Partisi’nin (PCEML) “21’inci yüzyıl sağını temsil eden isim” diye andığı Moreno, IMF’den kimi imtiyazlar elde etme karşılığında Assange’ı İngiltere makamlarına teslim etti. Assange 2019’un nisan ayında, yedi yıl kaldığı Ekvador Büyükelçiliği’nden İngiltere polisince apar topar gözaltına alındıktan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak Belmarsh Cezaevi’ne gönderildi. O devir İngiltere Başbakanı olan Theresa May, “Kefaletle hür bırakılma koşullarını yerine getirmediği için tutuklandı” açıklaması yapsa da bir mühlet sonra Assange hakkında Washington’ın talebi üzerine ABD’ye iadesi için soruşturma süreci başlatıldı.
BASKI, AZAP VE KATİLLERE AF
Londra’daki Old Bailey Mahkemesi’nde geçen yıl iade davası başlayan Assange’a yönelik cezaevinde yapılan azaplar kamuoyunda tekraren lisana getirildi. Assange’ın babası “Julian cezaevinde 23 saat ayakta tutuluyor. Çok fazla kilo kaybetti ve türlü azaplara maruz kalıyor” diyerek hak ihlallerini açıklarken Birleşmiş Milletler Azap Özel Raportörü Nils Melzer de “Assange acımasız, insanlık dışı ve onur kırıcı muameleye maruz bırakılıyor” diyerek buna son verilmesini talep etti. Assange’ın avukatı Jennifer Robinson ise ABD Lideri Donald Trump’ın Irak’ta savaş hatası işleyen Blackwater’ın paralı katillerine başkanlık affı çıkarmasına reaksiyon gösterirken gözler ise bugün Old Bailey Mahkemesi’nden çıkarılacak kararda.
Kaynak: BirGün
Cumhuriyet
