Halk ortasında tasa olarak bilinen anksiyete, günlük alışkanlıklarımızın alt üst olmasına müsaade veren ve koronavirüs salgınıyla birlikte epeyce yaygınlaşan bir hastalıktır. Korkularımızı görmezden gelmek yerine doğal bir his olarak kabul etmek ataklarla baş edebilmenin en temel yoludur.
Bize ziyan veren şeylerin hisler değil, hislere davranışsal olarak yanıt verme formumuz, yani onlarla kurduğumuz münasebetimiz olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Töre Simge Korkut, öncelikle derde hayatımızda yer açmamız gerektiğini ve sonrasında zihin idmanlarını uygulayarak yaşamak istediğimiz hayata yahut olmak istediğiniz şahsa bir adım daha yaklaşabileceğimizi belirtti.
İŞE VE OKULA DÖNÜŞ TELAŞ KATSAYISINI ARTIRABİLİR
Koronavirüsün hayatımıza girdiği 1,5 yılı aşkın süreçte evvelce inançlı bir yer olarak bildiğimiz özgürce yaşadığımız dünyamızın çehresini, gözle görülmeyen ölümcül bir düşmanın her an peşimizde olduğu inançsız bir yere dönüştürdüğünü belirten Uzm. Klnk. Psk. Töre Simge Korkut, 7’den 70’e herkesin bu süreçte dert hissiyle az ya da çok karşılaştığını vurguladı.
“Kimimiz imtihan öncesi, kimimiz geçirdiği bir trafik kazasında, kimimiz ise çocuğumuz meskene geç geldiğinde ya da benzeri durumlarda dert (anskiyete) hissini daha evvel de yaşamıştır.” diyen Uzm. Klnk. Psk. Korkut, salgının hâlâ devam etmesinin yanı sıra, sonbaharın gelişiyle iş ve okul ortamına dönüşün, havaların soğumaya başlamasının da insanlardaki korku katsayısını artırabileceğine dikkat çekti.
Telaşın tarifini yapan Uzm. Klnk. Psikolog Korkut, “Kaygı, kişinin dış dünyasından yahut iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, gerginlik hisleri (gerçek dışılık hissi, denetimini yitirme hissi, sersemlik…) kaygılı kanılar ve artan kan basıncı, çarpıntı, boğulma hissi üzere fizikî değişiklikler ile karakterize doğal bir histir.” tabirlerini kullandı.
Anksiyetinin kişinin kıymetleri üzerinden inşa ettiği bir his olduğunu belirten Korkut, “Değer verdiğimiz şeyler yok olduysa yahut yok olma tehlikesi altındaysa korku hissederiz. Bu da çok doğal bir histir.” dedi.
KORKUYU DÜŞMAN OLARAK GÖRMEYİN
Yaşadığımız olumlu yahut olumsuz tüm hisleri, bir ihtar ya da işaret olarak düşünebileceğimize dikkat çeken Uzm. Klinik Psikolog Korkut, “Tıpkı bir otel odasında duman olduğunda yangın sensörünün ses ve ışık çıkartarak sizi uyarması üzere hayat da bize kimi sinyaller gönderir. Mekanik sistemlerin ne vakit ihtar verecekleri, uyardıkları hususa nazaran değişir. Bizim duygusal sistemimiz de tıpkı bu ikaz sistemleri üzere dış dünyada olan biteni algı ve kanılarımız aracılığıyla fark ederek tasa, kızgınlık, hüzün, öfke üzere yansılar verir. Tüm bu ihtar sistemlerinin emeli kişiyi uyarmak ve haber vermektir. Bu manada olumlu ya da olumsuz tüm hislerin en kıymetli fonksiyonu, çevreyi ve etrafta olup bitenleri fark edip ona uygun davranmamızı sağlamaktır.” diye konuştu.
Kabul ve Kararlılık Terapisi’ne nazaran tüm acıların kaynağının lisan olduğunu aktaran Uzm. Klnk. Psk. Korkut, lisanı kullanma halimizin direkt davranışlarımızı etkilediğini belirterek şunları söyledi: “Örneğin, korkulu yapıya sahip bir kişi, kendisini ‘Kaygılı biriyim’ diye tanıtıyorsa, zihni de o kişinin büsbütün ‘kaygıdan’ oluştuğuna inanır. Böylelikle kişi, olağanda üstesinden gelebileceği korku içeren durumlardan kaçınmaya ve kendisini soyutlamaya başlar. Kalabalık önünde sunum yapmak, imtihana girmek, yeni birileriyle tanışmak gibi… Bunun sonucunda keder, hayal kırıklığı, öfke üzere hisler hisseder. Sonuçta da olmak istediği bireyden uzaklaşmış olacağı için ruhsal sorunlar yaşar. Lakin tıpkı kişi kendisini tanıtırken, ‘Kaygılı bir yapıya sahibim’ cümlesiyle, sahip olduğu dertli yapısıyla ortasına ara koyarak kendisini tanıtırsa; zihni de o kişinin büsbütün dertten oluşmadığını, sevinçli, esprili, konuşkan üzere öbür özelliklere de sahip olabileceğini düşünerek daha evvel yapamayacağını düşündüğü aktivitelere ambargo koymaz.”
HİSLERİNİZLE SAVAŞMAYI BIRAKIN
Hepimize küçüklüğümüzden beri dayatılan gerçek bilinen kimi yanlış bilgilerin olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk. Korkut, “Bunların en başında ‘Daha iyi bir ömür için olumsuz hislerimizden kurtulmalıyız’ miti gelmektedir. Hissettiğiniz tasayı nazikçe fark ederek onun sizinle olmasına müsaade verin. Onunla her gayrete girdiğinizde eminim maliyeti uzun vadede size çok değerliye patlayacaktır.” dedi.
Öteki birini dinlediğimizde, söyleyeceklerine katılıp katılmayacağımızı seçtiğimizi lakin iç sesimize gereğince kulak vermediğimizi söz eden Uzm. Klnk. Psk. Korkut, “İç sesimizle çoklukla birebir fikirde olma yahut katılmama seçeneğine sahip olduğumuzu düşünmüyoruz. Lakin bu idmanı denemenizi öneririm. Araştırmalar zihninize farklı bir isim vermenin buna yardımcı olduğunu göstermiştir. Zira zihninizin ismi farklıysa, ‘siz’den farklıdır. Artık bir partide, kafede, restoranda onunla tanışıyormuşsunuz üzere yeni isminizi kullanarak zihninize merhaba deyin. Gün içerisinde sizi zorlayan his ve kanılar olursa, zihninize taktığınız isimle zihninizi fark edin ve onu kibarca dinleyin.” diye konuştu.
ANI YAŞAYARAK VÜCUDUNUZLA TEKRAR TEMAS EDİN
Uzm. Klnk. Psk. Korkut, son basamakta yapılabilecek zihin antrenmanını ise şöyle anlattı: “Dili kullanma biçimimizi düzenlemeye başladık, hislerimizle çabayı bırakmayı denemeye başladık ve zihnimize isim verdik. Artık de sıra bu 3 basamağı da taçlandıran en temel unsura geldi; anı yaşayarak dikkatimizi vücudumuza vermek. 1,5 yıldır yaşadığımız dış dünyadan gelen bir tehdit altında ömürlerimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Bu dış tehdit her birimizin, özgürlük, bağımsızlık, misafirperverlik, yakınlık üzere bedellerini tehlikeye soktu. Durum bu türlü olunca dünya üzerinde dert hisseden ve bu korkuyu, denemiş olduğu yanlış davranış stratejileriyle dert bozukluklularına çeviren kişi sayısı çoğaldı. Hâlbuki zihnimiz bizi korumak için bizi geçmişte-gelecekte yaşatmaya eğilimlidir. O yüzden an ile temas ederek zihin idmanlarımızı gün içerisinde ne kadar fazla yaparsak, zihnimizi o kadar günümüze adapte edebiliriz. Dert yaşadığınızda yapmakta olduğumuz işe devam ederek, burnunuzdan derin bir nefes alıp pasta mumu üfler üzere verdikten sonra, tüm dikkatinizi açıklık ve merakla vücudunuzu incelemeye verin. Tüm vücudunuzdaki uzuvlarınızı güya birinci kez görüyormuş üzere inceleyin. Bunu yaparken zihniniz sizi yeniden geçmişe-geleceğe götürmek isteyecektir. Onunla çaba etmeyin. Fark edin, kibarca dinleyin ve dikkatinizi tekrar vücudunuza yönlendirin.”
Ensonhaber
