Getty ImagesMars Wrigley şeker markası Skittles ambalajlarını gelecek seneye kadar değiştirmeyi planlıyor

Rebecca Prince-Ruiz başlattığı etraf dostu “Plastiksiz Temmuz” kampanyasının yıllar içinde gördüğü ilgiden şad. 2011’de yaklaşık 40 bireyle yola çıktığı bir ay boyunca plastik eser kullanmama teşebbüsünün bugün 326 milyon takipçisi var.

Avustralya, Perth’te yaşayan Prince-Ruiz, “Her sene ilginin arttığını gördüm” diyor. Prince-Ruiz, “Plastiksiz: Global Etraf Hareketinin İlham Verici Kıssası ve Önemi” isimli bir kitabın da müellifi.

Dünya Doğayı Müdafaa Vakfı’nın (WWF) 2019 raporuna nazaran 2000 yılından bu yana plastik sanayii, evvelki yılların en az toplamı kadar plastik üretti.

Raporda, “Saf plastik üretimi 1950’den bu yana en az 200 kat arttı ve 2000’den bu yana yüzde 4 oranında büyüdü” deniyor.

Bu oranlar, tabiatta bıraktığımız zehirli karbon ayak izlerinin azaltılması için şirketleri de harekete geçirdi ve tek kullanımlık plastikler yerine biyolojik olarak toprakta çözünebilen, gübreye karışabilen biyoplastikten yapılan ambalajlar kullanılması için teşebbüsler başlatıldı.

Tabiattaki plastikler 20 ila 450 yıl ortasında parçalanıyor

Ambalajlar polihidroksialkanoatın (PHA) bir tipinden yapılacak. İmgesi ve hususu plastik üzere olacak ancak gübreye karışıp çözünebilecek. Plastik unsurların ise büsbütün parçalanması 20 ila 450 yıl sürüyor.

Danimer Scientific şirketinin polimer eserleri kanola yağından yapılıyor ve ahşap unsura misal etkileşim gösteriyor. Bu da bakteri ile temasa geçtiğinde ayrışması demek. ABD’nin Georgia eyaleti merkezli Danimer Scientific Genel Müdürü Stephen Croskrey, “PHA doğal yollarla yok oluyor, bu hala her tıp eser için en sağlam madde” diyor.

Mars Wringley’in global sürdürülebilirlik kısmı lider yardımcısı Alastair Child, “Bizim vizyonumuz ambalajların 2025’ye kadar atık olmadığı döngüsel bir ekonomiyi desteklemek. Saf plastik kullanımımızı da %25 oranında azaltmayı, plastik ambalajlarımızın da %100’ünü tekrar kullanılabilir, geri dönüştürülebilir yahut gübrelenebilir hale getirmeyi planlıyoruz” diye açıklıyor geleceğe dair planlarını.

Getty Images

Alternatif ambalajlamada biyolojik olarak parçalanabilen eserler ile gübrelenebilir eserler ortasındaki farkın anlaşılmasının kıymetli olduğu vurgulanıyor. Massachusetts Lowell Üniversitesi Plastik Mühendisliği Kısmı’nda vazifeli Doç. Dr. Meg Sobkowicz, bu iki farklı sözün sıklıkla birbirlerinin alternatifi olarak kullanıldığına dikkat çekiyor:

“Her şey biyolojik olarak parçalanabilir lakin hepsi gübrelenebilir ortama uygun olmayabilir. Bunlar için ayrıyeten bir gübreleme programına yahut özel bir çöp kutusuna gereksiniminiz olmaz. Direkt bahçe toprağına karıştırabilirsiniz.”

Sobkowicz, polimer plastiklerin birebir biçimde parçalanamadığını zira içindeki moleküllerin suyun erişimine kapalı olduğunu söylüyor. Bunun ayrıyeten tüketim alışkanlıklarıyla da ilgili olduğunu söz eden Sobkowicz, örnek olarak su geçirmez, kir ve su tutmaz plastik çantaları gösteriyor.

Tek mahzur: Maliyet

PHA üzere etraf dostu ambalajların yaygın kullanımının önünde bir pürüz var: Maliyet.

Bunların üretim maliyeti sıradan bir plastik üretim maliyetinin 3-5 katı olabiliyor.

California merkezli Mango Materials ve Londra merkezli Polymateria isimli şirketler ise yüksek maliyetine karşın biyolojik olarak çözünebilen eserlerin imalatını artırma yoluna gitti.

Tashi Hall PhotographyPlastiksiz Temmuz kampanyasını başlatan Rebecca Prince-Ruiz

Örneğin, Polymateria şirketinin “Cycle+” isimli plastik unsuru biyolojik olarak üç yıl sonra parçalanabilir ve kullanım ömrü içinde de geri dönüşüme girebilir olarak tasarlandı.

Müşterileri ortasında Doğu Afrika’da ekmek çantası yapan bir şirket de var. Bir oburu de bardak ve besin ambalajında Polymateria eserleri kullanan Extreme E isimli elektrik yarış serisi.

Plymateria’nın Genel Müdürü Niall Dunne, plastik sanayiinin giderek yükselen alternatif ambalaj trendine ayak uydurması gerektiği görüşünde:

Sobkowicz, bu baskıyla sanayinin daha evvel geri dönüştürülebilir plastik şişelerde kullanılan zehirli BPA hususunun kullanımından da kaçınmaya başladığını söyledi:

“Sanıyorum artık maliyetine karşın, halkın dertleri etraf dostu ambalaj kullanımına tartı vermeye itiyor.”

Mars Wringley’de misyonlu Alastair Child “Bunu tek başımıza yapamayız” diyor ve ekliyor:

“Döngüsel bir iktisat yaratabilmek, sanayinin, hükümetlerin, STK’ların ve tüketicilerin ortak hareket etmesiyle olur. Yeni şeyler öğreneceğimiz daha çok malzemenin, yeni dizaynların piyasaya girdiğini görmeyi çok isteriz. Fakat her şeyden kıymetlisi bu döngünün tamamlandığını görmek olur.”

Cumhuriyet