Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 81 vilayette, 1 milyondan fazla üyesi olan en büyük meslek kuruluşu. Lakin bayan karnesi parlak değil. 20 kişilik idare şurasında hiç bayan yok. Zira seçimlere katılabilen 1750 delegenin yalnızca 20’si bayan. 365 oda ve borsada yalnızca iki bayan lider, 7 de meclis lideri var.
Lider Rifat Hisarcıklıoğlu, bayanları güçlendirmek için 2007 yılında Bayan Teşebbüsçüler Kurulu’nun kurulmasına öncülük etti. Heyetin yeni lideri Nurten Öztürkle 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nde pandeminin bayanlara tesiri, Türkiye’de bayanların durumu ve maksatlarını konuştuk.
– Dünya ve Türkiye’de bayanların durumu nedir?
Bayanların durumu yalnızca Türkiye değil, dünyada da makus. Dünya Ekonomik Raporu’na nazaran bayanlarla erkeklerin eşit haklara sahip olması için 100 yıl geçmesi gerekiyor. Eşit fiyat için 257 yıl geçmesi gerekiyor. Türkiye olarak durumumuz da hayli makûs. Cinsiyet eşitliği konusunda 152 ülke ortasında 130. sıradayız. OECD sıralamasında da son sıralardayız. 1990 yılındaki bayan istihdamıyla şu anki oran ortasında bir fark yok.
– Pandemi bayanları nasıl etkiledi?
Pandemi bayana hiç yaramadı. Pandemi bayanı tüketti. Konuta kapanınca aile bireylerinin mutluluğundan da sorumlu, gereksinimlerinden da sorumlu oldu. Her şey bayanın üzerine kaldı. Pek çok bayan, tahminen bundan sonra dönemeyecek işine, işten kopma kaygısı var. Aile içi şiddet olayları yüzde 40 oranında arttı. Hasebiyle son 25 yılda kat ettiği aralığın kaybedilmesi üzere bir dehşet var.
– Bayan Teşebbüsçüler Konseyi olarak Türkiye’de bayanın durumunu düzeltmek için neler yapacaksınız?
Gelir gelmez 81 ilin cinsiyet eşitliği karnesini çıkardık. 81 vilayet temsilcimize proje üretin, dedik. Her ilin karne notu farklı doğal. Siirt’te yapılanla Muğla’da yapılan, Ardahan’da yapılan şey tıpkı değil. Mesela Muğla’da “Babalar ve kızları” diye bir proje yapacağız. Babalar, kızlarını idare heyetlerine daha çok soksunlar. Birtakım yerlerde miras hukukuna kadar gireceğiz. Mesela “oku da adam ol” değil “oku da toplumuna yararlı insan ol” desinler istiyoruz. Erken yaşta evlilikler üzere hususlarda ailelerin eğitimi değerli. Sanayi bölgelerinde bayanların işyerlerinde bulunması projeleri, kooperatifleşme ve üretilenler nasıl satılacak? “Bu karneyi değiştirelim” diyoruz ve 8 Mart’la birlikte aksiyon alacağız. Artık susmak yok, konuşacağız.
– Erkekleri nasıl ikna edeceksiniz. Klâsik bakışı değiştirmek mümkün mü?
Validen muhtara kadar lokal mercilerin, öğretim kurumlarının işbirliği ile çalışacağız. Burada en değerli şey eğitim. Tek başına başaramayız. Paydaşlarımız olacak. Annelerimizi, babalarımızı, erkek yöneticileri, inandırmak lazım. Aslında TOBB’da yüzde 25 kota var lakin birçok yerde uygulanmamış. Halbuki kota koyan ülkeler öne geçmiş, istihdam sağlamış. Biraz inatçı bir kişiliğim var. Bitirmeden bırakmam.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER FORMU İMZALANACAK
– İdare konseylerinde bayan oranı da az.
Birleşmiş Milletler’in bayanın iş ve ekonomik hayatta güçlendirilmesi için yol gösteren Bayanı Güçlendirme Prensipleri doğrultusunda imzalanan bir form var. Konsey olarak bunu imzalayacaktık fakat 8 Mart’a yetiştiremedik. Bu formu tüm bayan patronlara imzalatmak istiyoruz. Başında erkek olan şirketlere de sizde imzalayın, demek istiyoruz. Bunu kesinlikle yapacağız.
– Nedir bu prensipler?
Şirket geneli için cinsiyet eşitliği amaçları oluşturmak, idarede yüzde 30 ve üzerinde bayan iştiraki sağlamak, kelamlı yahut ruhsal
tacize sıfır tolerans konusunda siyaset oluşturmak üzere kimi taahhütler var.
‘KALIPLAŞMIŞ ALGILARI KIRACAĞIZ’
– TOBB’un karnesi de çok parlak değil bu bahiste. Bayan oranını artırma konusunda çalışmanız olacak mı?
Bu sayıları artırmak için çok önemli çalışmalar yapacağız. Meclislerde bayan sayısının artırılması için İdare Konseylerinde Bayan Derneği ile görüşmeler yapıyoruz. Onlarla ortak çalışacağız lakin her şeyden evvel Anadolu erkeğinin şu ana kadar kalıplaşmış algılarını kırmak, bayana daha çok güvenmelerini sağlamak, bayan girerse bir ortamı güzelleştirir, yararını artırır, bunu göstermek istiyoruz. Bunu gördükleri vakit tabiatıyla gelecek. Opet olarak yaptığımız Bayan Gücü projemizle 2 yıl içerisinde çalışan bayan sayımızı büyük ölçüde artırdık. “Kadın çalıştırmam” diyenler avantajları gördükçe iş vermeye başladılar.
Cumhuriyet
