AKP’li milletvekillerinin imzasıyla üç gün evvel Meclis Başkanlığı’na torba niteliğinde kanun teklifi sunuldu. “Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun Teklifi” ismiyle sunulan 43 unsurluk teklifte, altı başka kanunda değişiklik yapılması öngörüldü. Kanun teklifi, dün jet süratiyle Adalet Komisyonu’na geldi. Geneli üzerinde yapılan görüşmelerin akabinde hususlara ait verilen önergelere karşı, teklifin birinci 12 unsuru firesiz kabul edildi. Bugünkü görüşmelere teklifin 13. hususundan itibaren devam edildi.

Teklifin hazırlanma nedeni olan OECD bünyesindeki FATF’nin (Mali Hareket Misyon Gücü-Financial Action Task Force), Türkiye ile ilgili 2018 yılı datalarına dayanarak 2019’da paylaştığı raporda, 40 teklif bulunuyordu. Teklif ile Dernekler Yasası’nda yapılacak değişikliklerle; terör, uyuşturucu ve malvarlığının aklanmasından karar giyenler, dernek yöneticisi, denetçisi olamayacak. İçişleri Bakanı, hakkında bu çeşit soruşturma başlatılanları vazifeden uzaklaştıracak. Bunu kâfi görmediği takdirde idarelerine kayyım atayabilecek, “gecikmesinde sakınca bulunması durumunda” da derneği süreksiz olarak faaliyetten alıkoyarak mahkemeye başvuracak. Mahkeme 48 saat içinde kararını verecek.

Teklifin 15. unsurunda yer alan; İçişleri Bakanı’na vazifeden uzaklaştırma, kayyım atayabilme ve derneği süreksiz olarak faaliyetten alıkoyma yetkisi kurulda tartışma yarattı.

‘ANAYASA’YA AYKIRI’

Komite Üyesi ve CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen, hususun Anayasa’ya karşıtlığı üzerinde durarak, “Burada suça bulaştığı sav edilen şahıslar ile ilgili İçişleri Bakanı’na yetki veriyoruz. Burada en azından mahkemenin karar vermesi sağlanmalı. ‘İçişleri Bakanı’nı dernek faaliyetinden alıkoyabilir…’ Biz bunu Anayasa ile uyumlu hale getirmek zorundayız. İçişleri Bakanı’nı sınırsız yetki verecek, bu kadar haksız uygulamalara yol verecek bir düzenlemenin kanunlaşmaması gerekiyor” dedi.

‘KAYYIM BELEDİYEDEN SONRA DERNEKLERE GELİYOR’

Komite Üyesi ve CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, hususun “OHAL nizamının devamı” olduğunu belirterek 15 Temmuz sonrası muhaliflere yönlenildiğine dair örnekler verdi. Bülbül, şöyle konuştu:

“Örgütlenme özgürlüğünün altına dinamit koyuyorsunuz. Kayyım atanması ne demek? Mahkeme bu şahıslar hakkında beraat verirse ne olacak? Lekelenmeme hakkı ne olacak? İçişleri Bakanı, Saray’ın has bakanı oldu. Gelen kanunlar, İçişleri Bakanı’nın yetkisini artırmaya yönelik oldu. Bakanın süreksiz önlem olarak uzaklaştırma kararı verebilmesi için, soruşturma kâfi olacak. Dayanaksız ve yargı kontrolü olmadan… Hukuk devleti, lekelenmeme hakkı, yargı ıslahatını bir kenara atıyoruz. Kayyım uygulamasının açık olarak belediyeden sonra derneklere geldiğini gösteriyor. 15 Temmuz’dan sonra FETÖ’ye yapılmış olan kararları niye genişleterek, tüm muhaliflere yönlendirdiniz? Beşerler soluk alamıyor. Kimseleri yürütmüyorsunuz, basın açıklaması dahi yaptırmıyorsunuz. Yapmayın. Kayyımlarla bu memleketi önümüze gelecek seçime kadar yönetim edersiniz.”

‘REFORM UYGULANMIYOR’

CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir de teklifin İçişleri Komisyonu’na gidip gitmediğini sordu. Kurul Lideri Yılmaz Tunç, “Komisyon lideri görüşmeyeceklerini tabir ettiler” dedi. Özdemir, “Yasa İçişleri Komisyonu… Çok enteresan, İçişleri Komitesi görüş bildirmiyor. Adalet Komisyonu’ndan temsilci yok. Teklif sahibinin yanında İçişleri Bakanlığı’ndan temsil oturuyor. Adalet Bakanlığı’nın lekelenmeme hakkı ile ilgili görüşü nedir? Sayın Bakan, ‘En iyi ıslahat uygulamadır’ diyor fakat maalesef uygulanmıyor” eleştirisi yaptı.

‘HİÇ İKTİDARI KAYBETMEYECEKLERİNİ DÜŞÜNÜYORLAR’

CHP Çorum Milletvekili Tufan Köse de “Bir fırsatçılığın hâkim olduğunu görüyoruz. Demokrasinin olmazsa olmazlarından birisi örgütlenme özgürlüğüdür. Biz harikulâde hali olağan hale getirdiğimizi düşünüyorum. Bu yasa teklifinin hazırlanmasına önayak olanlar, sanırım hiç iktidarı kaybetmeyeceklerini düşünüyorlar. FETÖ’cü yargıçlar de ebediyen hakimlik yapacaklarını düşünüyorlardı. Terörizmin kavramı için uzun uzun düşünmemiz gerekir” diye konuştu.

‘KAYYIMDAN NEDEN VAZGEÇMİYORSUNUZ’

HDP Ağrı Milletvekili Abdullah Koç, HDP’li belediyelere atanan kayyımları anımsatarak teklife şu tenkitlere yöneltti:

“Gerçek manada hak ve özgürlükleri engelleyebilecek yasa. Bütün maddelerde ne varsa Cumhurbaşkanı ve İçişleri Bakanı’na vazife veriliyor. Bir tane kayyım atanan belediyenin, eski çalışanı aldığını gördünüz mü? Evvelce 100 üzerinde, artık 40 üzerinde belediyemize kayyım atandı. Hangi belediye lideri beraat etti de misyonuna başladı? Niçin bu kadar derneklere yükleniyoruz? Gerçek manada 12 Eylül sonrası beşerler yalnızca derneklere sığınıyor. Cürümler varsa üzerine gidilir fakat temel yasalar var. Kayyım anlayışından niçin vazgeçmiyorsunuz.”

‘İSTİKLAL MAHKEMESİ GİBİ’

TEKLİF SAHİBİNDEN ALMANYA, FRANSA VE İNGİLTERE ÖRNEĞİ

Teklif sahibi AKP İstanbul Milletvekili Abdullah Güler ise gelen tenkitlere karşı “FATF’ın buradan beklentisi çok net. Kâr emeli gütmeyen kuruluşların ihlallerine karşı caydırıcı yaptırımlar uygulayabilmelidir. Teklifimiz çok açık. İçişleri Bakanı’na olumsuz durum ortaya gelmemesi için bu türlü bir imkân tanıyoruz. Almanya’da, Fransa’da ve İngiltere’de örnekleri var. Cumhuriyet savcılarının soruşturma başlatmasından bahsediyoruz, ihbardan bahsetmiyoruz” savunması yaptı.

Buna karşı Tiryaki, “Güçlü devlet şudur, idari bir süreç yapar, vatandaş mahkemeye başvurur, başvurduğu anda süreç durur, siz mahkemeyi ikna ederseniz devam edersiniz. Biz de tam karşıtı, bir vatandaş aksi olduğunu düşünürse mahkemeyi ikna etme zorunda. Burada da emsal durum kelam konusu. Soruşturmaya güveniyorsanız, kapatmayın, gidin mahkemeden karar aldırın. Mahkeme, aşikâr müddette karar alsın dersiniz” derken; Özdemir, “Belirginlik olmadan bir bakana bu türlü bir düzenleme yetkisi vermek… Avrupa Birliği sürecinde bizi zahmetli sürece götürüyorsunuz. O ülkeler şu an güçler ayrılığını tartışmıyorlar. Biz hala ıslahatları tartışıyoruz” diye karşı çıktı.

HDP ve GÜZEL Parti’li üyeler 15. hususun metinden çıkarılması için başka farklı önerge verirken, CHP milletvekilleri de unsurun tekrar düzenlenmesini talep etti. Fakat muhalefetin üç önergesi de reddedilirken, unsur AKP ve MHP üyelerinin oylarıyla değiştirilmeksizin kabul edildi.

Cumhuriyet