Sonlanınca acıkıyor musunuz? Yorulunca yemek yiyerek mi dinlendiğinizi hissediyorsunuz? Alkol alınca mideniz mi kazınıyor? Bütün bu sorulara, ‘evet’ karşılığını veriyorsanız, ‘akılsız beslenmenin’ pençesine düşmüş olabilirsiniz. Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısım Lideri Prof. Dr. Y. Birol Hürmet, acıkmadan yemek yemenin insan sıhhatini olumsuz etkilediğini söylüyor.
Akılsız yemenin bir maliyeti olduğunu belirten Hürmet, “Acıkmadan yemek yeme, kilo almaya ve kan şekeri üzere sıhhat problemlerine neden olabilir. Bu sıhhatsiz döngü, açlığın gerçek olup olmadığını anlamadıkça ve bu yeme istediğini durduracak alternatif yollar bulmadıkça devam eder” diyor.
“DUYGULARINIZI DENETİM ALTINA ALIN”
Profesör Saygı’ya nazaran, açlık hissettiğinizde evvel sahiden yemeğe gereksiniminiz olup olmadığını saptamalısınız. “Gerçek açlık sizi yavaşça vurur ve ertelemek kolay olabilir” diyen Hürmet, “Duygusal yahut akılsızca yeme çarçabuk ortaya çıkar ve muhakkak yiyecekleri istemenize neden olur. Yakınlarınızda yemek varsa kendinizi bilinçsizce tüketiyor bulabilirsiniz. Bu, sizin çok yemek yemenizi ve sonrasında da kendinizi hatalı hissetmenizi sağlar” diye konuştu.
Hürmet, akılsız yemenin nasıl durdurulabileceğini ise şöyle anlatıyor: “Akılsız açlık durumunda, hislerinizi yener ve dizginlerseniz sağlıklı olmanız kolaylaşır. İdman yahut meditasyon üzere hislerinizi denetim altında tutacak sağlıklı yollar bulmalısınız. Daha şuurlu yemek yeme arayışınızda, size dayanak olabilecek arkadaşlarınızla bir ortaya gelin. Abur cuburları konutunuzun dışında tutun.”
İNSAN ACIKMADAN NEDEN YEMEK YER?
Gerilim fazla yemek yedirir: Uzun müddetli gerilim bedeninizi, “savaş yahut kaç” sisteminizde rol oynayan bir hormon olan kortizol ile doldurur. Gerilim sizin için neredeyse sabit bir durumsa, bu kortizol düzeyleri yüksek kalır ve atıştırmalıklara ulaşmanızı sağlar.
Yorgunluk açlığı tetikler: Gereğince dinlenemediğinizde, yemek yemeyi istemenize neden olan grelin hormonu seviyeleriniz yükselir. Bu ortada, açlığı ve yeme isteğini azaltan bir hormon olan leptin seviyeleriniz düşer. Bu iki hormon, açlık hissini denetim eder. Sonuçta, bedeninizin yiyeceğe gereksinimi olmasa bile kendinizi aç hissedersiniz.
Hudutlar gerilince mide kazınır: Yeme faaliyeti, insanın kendini sonlu hissettiğinde oluşan ekstra güç için kullanışlı bir çıkış noktasıdır. Bu nedenle, yemek yeme, kişiyi huzursuz eden şeylerden uzaklaştırır. İnsan, hiç yemek yemeyerek de gerilimini yönetebilir. Bu, bedeniniz açlıktan öldüğünü düşündüğü için sisteminizi yavaşlatabilir. Sonunda yemek yediğinizde, çoka kaçma olasılığınız artar.
Korkular yeme bozukluğuna neden olur: Anksiyetenin yeme bozuklukları ile güçlü bir ilişkisi vardır. Çok yemek, kaygılarınızı ve geriliminizi yönetmenize yardımcı olmanın bir yolu olabilir. Genler, depresyon ve duygudurum bozuklukları, travma, bağımlılık ve istismar üzere faktörler, hislerinizi direktörün bir yolu olarak yemek yeme olasılığınızı artırabilir.
Akran baskısı yemek yemeye zorlar: Toplumsal bir aktifliğin cümbüşüne kapılıp aç olmadığınız halde kendinizi yemek yerken bulabilirsiniz. İnsan, toplulukla birlikte hareket etme zaruriliği hisseder.
Alkol, yemek konusundaki çekingenliği azaltır: İçki, insanın çekingenliğini azaltır. Bu da insanı daha rahat yemek yemeye iter. Araştırmalar, alkol tüketmenin beynin kendi kendini denetim eden kısmını etkilediğini ve lezzetli atıştırmalıklara direnmeyi zorlaştırdığı gösteriyor. Bu da kişinin yağ ve şekerle dolu, daha az sağlıklı şeyler yeme mümkünlüğünü artırır.
Yemek reklamları tetikleyicidir: Araştırmalar, yiyeceklerle ilgili ve içinde yiyecek bulunan reklamların, kişiyi kısa müddette yemeğe yönlendirdiğini, hatta eline geçenleri çabucak yedirdiğini gösteriyor.
Cumhuriyet
