Üriner sistem taş hastalığının, ürolojide en sık rastlanan hastalıklardan biri olduğunu kaydeden Üroloji Tabibi Op. Dr. Hüseyin Soyan, “Böbrek taşları, idrardaki unsurların kristaller oluşturması ve bu kristallerin büyüyerek taşlaşması sonucu gelişir. Birtakım şartlar bu durumu kolaylaştırmaktadır. Taş oluşumu için en uygun ortam konsantre idrardır. Böbrek taşları, konsantre idrarda çekirdek kristallerinin oluşması, bu kristallerin çökmesi ve büyümesi sonucunda oluşurlar. Taş oluşumu için epey elverişli olan bu ortamın en kolay tedavisi bol su içmektir. Böbrek taşı oluşumunu kolaylaştıran öbür bir faktör de idrar yollarında oluşacak tıkanıklıklardır. Rastgele bir nedenle gelişen tıkanıklık idrarda kristallerin oluşmasını ve çökmesini kolaylaştırır” dedi.
GENETİK FAKTÖRLER
Genetik ve coğrafik şartların taş hastalıkları üzerindeki tesiri hakkında Dr. Soyan şu açıklamalarda bulundu: “Ailenizde böbrek taşı düşüren birinin olması sizin için de bir risk oluşturur. Genetik faktörler böbrek taşı oluşumu için hayli kıymetlidir. Kalsiyum taşlarının, yaklaşık yüzde 50’sinde genetik geçişin tesirli olduğu bilinmektedir. Böbrek taşlarının büyük çoğunluğunu kalsiyum taşları oluşturmaktadır. Kalsiyum taşlarının oluşması için de en kıymetli risk faktörü, idrarda kalsiyum ölçüsünün yüksek olmasıdır. İdrardaki kalsiyumun yüksek olması ise genetik olarak kuşaktan nesile aktarılabilmektedir. Bu da taş oluşumu için gereğince büyük bir risk faktörüdür.”
BELİRTİLER
YAN TESİRLERİ
Taş haslığı tedavi edilmediği taktirde taşın lokalizasyonu ve boyutuna bağlı olarak, şiddetli ağrı, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu ve kronik böbrek yetmezliği ve böbrek işlev kaybına giden çok tehlikeli sonuçlar oluşturabileceğine dikkat çeken Op. Dr. Hüseyin Soyan 30 ile 50 yaş ortasında olanların risk altında olduğunu belirtti. Görülme sıklığı hakkında bilgi veren Op. Dr. Hüseyin Soyan, şunları söyledi: “Toplumda her on bireyden birinde ömrünün rastgele bir evresinde taş oluşur. Hayatınız boyunca yüzde 5-10 taş oluşturma riski var. Erkeklerde, bayanlara oranla 3 kat daha sık görülmektedir. En yüksek risk 30 ile 50 yaş ortasında.”
SIVI ALIMI KIYMETLİ
Taş rahatsızlığı yaşayanların yaklaşık yarısı sonraki 10 yıl içinde tekrar taş oluşumu ile ilgili sorun yaşamaktadır diyen Aspendos Anadolu Hastanesi Üroloji Hekimi Op. Dr. Hüseyin Soyan, “Bazı şeylere dikkat ederek taş oluşum riski en aza indirilebilir. Günde yaklaşık 2 litre idrar çıkaracak kadar sıvı alınmalı, bunun da kıymetli kısmı su olmalıdır. Taşların büyük kısmı kalsiyum içerikli olduğundan evvelce kalsiyumlu besinler yasaklanırken günümüzde kalsiyumun taş oluşumunu önleyici tesirinin bile olduğu saptanmıştır. Lakin çok ender durumlarda, barsaktan kalsiyum emilimi çok olan, çok yüksek dozda kalsiyum tabletleri alan hastalar üzere durumlarda kalsiyum, taş oluşum riskini arttırmaktadır. D vitamini destekli yiyecekler ve kalsiyum bazlı antasitlerden kaçınılmalıdır. Hayvansal besinler çok tüketilmemelidir. Diyette tuz kısıtlanmalıdır” dedi.
TEŞHİS FORMÜLLERİ
Op. Dr. Hüseyin Soyan, taş hastalıklarında teşhis yollarını şu formda sıraladı: “Klinik bulguları olan hastalara birinci olarak üriner sistem grafisi çekilmelidir. Bu sinemayla taşların yüzde 85’ine teşhis konulabilir. Bu sinemaya ek olarak hastalara ultrasonografi, IVP ve tomografi yapılabilir. Taş hastalığında tedavi modaliteleri çok farklılık göstermektedir. Kimi hastalara hiçbir şey yapılmazken, kimi hastalara acil olarak cerrahi tedavi uygulanabilir. Tedavi seçeneklerini medikal tedavi, taş kırma formülü (ESWL), üreteroskopi, perkütan taş cerrahisi ve açık ameliyatlar olarak sıralayabiliriz.”
Cumhuriyet
