Yüz yıla yaklaşan Cumhuriyet tarihinin birinci darbesi olan 27 Mayıs 1960’ın üzerinden tam 61 yıl geçti.
Demokrasi ve Özgürlükler Adası yani eski ismi ile Yassıada, 1960 darbesi sonrası merhum Başbakanlardan Adnan Menderes ve arkadaşlarının idamlarıyla neticelenen yargılamaların yapıldığı yer olarak bilinir.
2013 yılında ismi Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak değiştirilen Yassıada, darbe periyodunun karanlığına ışık tutacak bir merkez haline getirildi.
Çehresi son 6 yılda değişen 103 bin 750 metrekarelik alana sahip ada, 2020 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yine açıldı.
DEMOKRASİNİN KARANLIK GÜNLERİNİN ŞAHİDİ
27 Mayıs, demokrasiye düşürdüğü gölgeyle, pek çok acıya ve zulme yol açarken, darbenin en karanlık günleri hiç kuşkusuz Yassıada’da yaşandı.
Marmara Denizi’ndeki adalar kümesinin bir kesimi olan, İstanbul’a komşu bu küçük kayalık; 185 metrelik eni ve 740 metrelik uzunluğu ile Bizans devrinde politik sürgünlerin uğrak yeri haline gelen bir zindan adası olarak kullanılmıştı.
İstanbul’a sadece birkaç kilometre uzaklıkta bulunan Yassıada, Cumhuriyet tarihindeki makûs ününü ise 27 Mayıs darbesi sonrası Demokrat Parti idaresinin ve milletvekillerinin tutukluluklarına, kelamda mahkemede yargılanmalarına mesken sahipliği yapmasıyla aldı.
Başta devrin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes olmak üzere, periyodun bakanları ve DP milletvekilleri Yassıada’da kimi vakit hücrelerde, kimi vakit Bizans periyodundan kalma zindanlarda tutuldu, aylarca tecrit edildi, aileleriyle dahi görüştürülmedi.
Yassıada’nın üzerine çöken karanlığın yoğunluğunu daha da artıran olay ise Başbakan Adnan Menderes, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Güçlü’nün adadaki kelamda mahkemenin verdiği kararlarla idam edilmeleri oldu.
Cumhuriyet tarihinin, demokrasinin en karanlık günlerine şahit olan ve böylelikle halk ortasında “Yaslı Ada” olarak anılmaya başlanan Yassıada, Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak yeni bir periyoda başladı.
YASSIADA’DAN DEMOKRASİ VE ÖZGÜRLÜKLER ADASINA
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları ve teşebbüsüyle bundan 6 yıl evvel başlayan çalışmalar tamamlandı.
Yassıada, eski günlerini geride bırakarak, toplumsal hafıza açısından son derece kıymetli bir kongre merkezine ve açık hava müzesine dönüştürüldü.
İşletmeciliğini Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) üstlendiği, günübirlik ziyaretlere de açılacak Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nın iki temel fonksiyonu bulunuyor.
Öncelikle, Türkiye’nin demokrasi ve siyasi tarihinin utanç vesikaları olan darbe, tutuklamalar ve yargılamalar ülkenin genç kuşaklarına öğretilerek, Menderes, Polatkan ve Güçlü’nün aziz anıları yaşatılacak.
İkinci olarak ise ulusal ve memleketler arası demokrasi ve insan hakları toplantılarına konut sahipliği yapılarak, bu alandaki tarihi deneyim global seviyede paylaşılacak.
ADAYA 40 BİN YENİ AĞAÇ DİKİLDİ
Bir periyot Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından eğitim üssü olarak kullanılan ve bu nedenle çok katlı beton binalara mesken sahipliği yapan adanın yüzde 60’ı (inşaat alanının üç katı) peyzaj alanı olarak ayrıldı.
İklim ve toprağa uygun 40 bine yakın yeni ağaç ve bitki dikilirken, adadaki mevcut nitelikli ağaçlar ve tescilli yapılar da korundu.
YİNE TASARLANDI
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bilhassa üzerinde durduğu bahislerden biri olan adanın karanlık geçmişinin yeni kuşaklara ve dünyaya anlatılması hedefiyle darbe yargılamalarına sahne olan spor salonu, 27 Mayıs Müzesi’ne dönüştürüldü.
Adadaki yapılardan biri de dünyanın demokrasi deneyimi ve insan hakları tarihinin aktarıldığı Demokrasi ve Özgürlükler Müzesi olarak değerlendirildi. Kütüphanesi ve stant alanlarıyla birlikte ada, tam manasıyla bir açık hava müzesi olarak tasarlandı.
Öte yandan; adada milletlerarası alanda üst seviye iştirakçilerin da konuk edilebileceği dikkate alınarak 123 odalı kongre oteli, her türlü toplantıya konut sahipliği yapabilecek 500 kişilik kongre merkezinin yanı sıra cami, anıt ve park ile meydanlar da inşa edildi.
Adanın öbür yapıları ise tarihi Bizans sarnıcı ve zindanları, şato yapısı, seyir terasları, engelliler için yatay asansör, tarihi subay gazinosu, iskele yönetim ve kriz idare yapısı, karşılama yapısı, helikopter pisti, restoran ve işçi yatakhanesi ile idare binasından oluşuyor.
DEMOKRASİ FENERİ IŞIĞINI YAKIYOR
Adanın en dikkat cazip yapısı ise 24 metre yüksekliğindeki taş yüzeyli Demokrasi Feneri.
Fenerin ışığı sadece adadan değil komşu adalardan ve İstanbul’un yakın kıyılarından da görülebilecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın vurguladığı üzere demokrasiye olan saygıyı ve inancı canlı tutan, simgeleyen bir yapı olarak Demokrasi Feneri, ışığıyla geleceği aydınlatacak.
POZİSYONU
Demokrasi ve Özgürlük Adası, Marmara Denizi’nde İstanbul’a yakın küçük bir ada pozisyonunda. Sivriada’ya 0.9, Burgaz Adası’na 2.67 ve Kadıköy’e (Fenerbahçe Adası) 6.27 deniz mili uzaklıkta bulunuyor.
Ensonhaber
