Soysal, “Akademinin idare takımlarına talip olduğumda, bana ‘yapamazsın’ dediler. Birinci rektörlük için aday olduğumda kaybettim lakin ikinci sefer aday olduğumda kazandım. Üçüncü kere aday olduğumda kaybettim ve gittim. İnsan istenmediği yerden gider” dedi.

8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü hasebiyle Prof. Ayşe Soysal ile konuşma fırsatı bulduk. Çalışan bir annesi olduğu için anneannesinin jenerasyonu ile büyüyen Soysal, anneannesinin Osmanlı devrinde pedagoji okuduğunu ve müslüman okullar da çalışamadığı için gayrimüslim okullarda eğitim verdiğini anlattı. Ailesinde güçlü bayanların olduğunun altını çizen Soysal, şöyle konuştu: “Anneannem üzere birisiyle büyümek beni, gözü pek ve inatçı birisi yaptı. Zira anneannem bana ‘kızım sen ne istersen, yapabilirsin’ kaygısı. Bu bana çok büyük yürek verdi. Benim mücadeleci biri olmamı sağlayan etkenlerden birisi de spordur. Zira spor insanı uğraşa alıştırıyor. Ben tüm bayanların spor yapması gerektiğini düşünüyorum.”

‘RENKLİ KADINLAR’ ARTMALI

Türkiye’de bayan problemine, bayanları himaye altına almaya çalışılarak yaklaşıldığını lisana getiren Soysal kelamlarına şöyle devam etti: “Kadınlar artık kendilerine biçilen rolü istemiyor ve başkaldırıyor. Amerikalılar, renksiz bayanlar için ‘duvar kağıdı’ benzetmesi yapar. Erkeklerin gerisinde, gölgesinde duran bayanlar için bu tabiri kullanıyorlar. Bizim renkli bayanları çoğaltmamız gerekiyor. Bir duvar kâğıdı üzere art planda kalan bayanlardan mı olmak istiyoruz yoksa kendi kişiliklerimizi ve yollarımızı mı izlemek istiyoruz? Bayanlar, evvel buna karar vermeli. ‘Elâlem ne der’ sıkıntısını aşmış bayanlara hayranım. Cumhuriyet’in bayanlara getirdiği açılımlara ben inanmıştım. Küçükken problemin o vakit başladığını ve başarılı bir halde bitirildiğini düşünmüştüm. Ondan sonra anladım ki hoş bir yola çıkış olmuş, fakat o yolun devamında bize rehavet çökmüş. Bu durumun Türkiye için çok büyük kayıp olduğunu düşünüyorum.’”

BARİTON SESLİLER KADAR…

Boğaziçi Üniversitesi’nin 2000 yılındaki rektörlük seçiminde aday olan Soysal, seçimi kaybetti fakat 2004’te ikinci defa aday olduğunda 344 oydan 164’ünü alarak birinci olmayı başardı. Soysal, Boğaziçi rektörlüğüne uzanan bu süreci şöyle anlattı: “Yakın arkadaşlarımdan biri bana ‘Senin bu vazifesi yapacağına inanıyorum. Lakin Boğaziçi’nin dinamikleri bir bayanı rektör yapmaz’ dedi. Ben de yapmayacağını düşündüm lakin zorlamam gerektiğine karar verdim. Bayan olarak, insanların size güvenmesi sıkıntı oluyor. Bu işi, erkekler kadar, hatta onlardan daha iyi bir yapabileceğimi düşündüm. Lakin buna meslektaşlarımı ikna etmek kolay olmadı. Biz bayanların fikirleri, erkeklerin fikirleri kadar kolay satılamıyor. Fikir sahibi olmak bizde erkeklere atfedilen birşey, ben en iyi halde fikirlerimi sunsam da bariton sesliler kadar tesirli olamıyordum.”

Rektörlük vazife müddeti bitince 2008 yılında yapılan seçimde ikinci sırada kalan fakat iktidar tarafından tekrar atanmak istenen Soysal, kendisine getirilen teklifi reddetti. Soysal, şunları söyledi: “‘Yenilgilerim bana öbür kapılar açtı. Ben seçimi kaybedince gittim, insan istenmediği yerden masraf. Hakkıyla yapacaksanız, rektör olmak çok yıpratıcı. Daima kriz idaresi yapıyorsunuz. Batı’daki üzere dışarıdan müdahale edilmeyen bir üniversitenin başında değilsiniz. Üniversitede devam eden protestolara katılan öğrencilerin hepsi mezun olduktan sonra da Türkiye’de istediğimiz değişiklikleri, gelişimleri gerçekleştirecek. Gençlere inanıyorum ve güveniyorum.”

Cumhuriyet