Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın HDP’nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde dava açmasının akabinde akıllara İspanya’da kapatılan Batasuna Partisi geldi.

Pekala o devirde bu partinin kapatılması süreci nasıl işlemiş, partinin kapatılması nasıl yankı bulmuştu?

1978 yılında Herri Batasuna ismiyle kurulan Batasuna Partisi, İspanya’nın Bask Özerk Bölgesi’nde milliyetçi bir siyasi parti olarak kuruldu.

Parti, İspanya’nın kuzeyi ile Fransa’nın güneyinde bağımsız bir devlet kurmak için çaba veren Bask Yurdu ve Özgürlük (ETA) örgütünün siyasi kanadı temsil etmekteydi.

Habertürk’te yer alan habere nazaran, solcu ayrılıkçı bir parti olarak nitelendirilen Batasuna, ETA ile kontağını reddetse de, ETA’nın yaptığı hareketleri de kınamıyordu. 2002 yılında ise, birinci kere Batasuna’nın kapatılması teşebbüsünde bulunuldu. Parlamentoda, terörizme yardım etmek üzere olaylara katılan partilerin kapatılmasına dair yasa kabul edildi.

ETA İLE BATASUNA’NIN BAĞI ARAŞTIRILDI

ETA’nın bir arabayı bombalaması üzerine Hakim Baltasar Garzon, Batasuna Partisi ile ETA’nın ortasında bağ olup olmadığını incelemeye başladı. Garzon ve hükümet 23 husus ile partinin ETA ile kontağı olduğunu belirtti. Bunların ortasında siyasi tutukluların partiden aday gösterilmesinden, ETA’nın kimi noktalarda desteklenmesi de vardı.

Batasuna Partisi, ETA ve onun alt kuruluşlarıyla organik bağı bulunduğu, terörizmi destekleyen afişler asmaları, halkı devlete karşı gayret etmeye tahrik gerekçesiyle, 17 Mart 2003 tarihinde Yüksek Mahkeme’nin kararıyla yasa dışı ilan edildi.

2007 yılında ise, 23 üst seviye Batasuna üyesi saklı ve yasa dışı bir toplantıya katıldığı için yakalandı. Böylece, Batasuna ETA ile organik bağları olduğu için 2008’de yasaklandı ve 2009 Bask bölgesi seçimlerine giremedi.

AİHM KARARI DESTEKLEDİ

Batasuna Partisi birinci olarak İspanyol Anayasa Mahkemesine itirazda bulundu daha sonra da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. 2004 yılında AİHM’ne müracaatta bulunan Batasuna üyelerinin davası 2009 yılında sonuçlandı.

AİHM, oybirliğiyle örgütlenme hakkının kısıtlanmadığına ve Batasuna’nın yasa dışı ilan edilmesi kararına onay verdi.

AİHM tarafından 30 Haziran 2009’da yayınlanan kararda, partinin kapatılmasının “temel bir toplumsal ihtiyaca” cevap verdiğini, İspanya yargısının ETA ile kelam konusu partiler ortasında bağ bulunduğunu kanıtlamak için kâfi sonuçlara ulaştığını belirtti.

AİHM, İspanya’da o yıllarda yaşanan terör hücumları dikkate alındığında, ETA ve parti irtibatlarının ‘demokrasiye karşı bir tehdit oluşturduğu’ lisana getirdi.

AİHM, kapatma cezalarının da, İspanyol demokrasisine yönelik ‘ağır tehlike’ sebebiyle orantısız bulmadığını söz etmişti.

ETA KENDİNİ FESHETTİ

Tüm bunların akabinde 2018 yılında, ETA örgütü, kendini büsbütün feshettiğini açıkladı. ETA, Bask bölgesi kurum ve sivil toplum kuruluşlarına gönderilen bir mektupta, “tüm yapılarını büsbütün feshettiğini” duyurdu.

Bir İspanyol internet sitesinde yayınlanan mektupta, “Bask’daki ‘siyasi çatışmanın’ tahlilindeki başarısızlıktaki mesuliyetini kabul ettiğini” belirtti.

Bask bölgesinde artık çatışmanın nihayete erdirilmesi ve ortak bir geleceğin inşası için yeni bir fırsatla karşı karşıya olduğuna işaret edilen mektupta, “Hataları tekrar etmeyelim, sorunların kökleşmesine müsaade vermeyelim.” tabirleri kullanıldı.

Cumhuriyet