Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Heyeti’ne iştirak için ABD’de bulunan Türk heyetinin temasları başladı.
İrtibat Başkanlığı, alanında uzman şahıslarla, BM ıslahatının da ele alındığı “Kovid-19 Sonrası Devirde İtimadın Tekrar İnşası ve Umudun Tazelenmesi: Türkiye’nin Milletlerarası Sisteme Bakış Açısı” başlıklı bir dizi mülakat gerçekleştirdi.
Douglas ve Sarah Allison Dış Siyaset Merkezi Yöneticisi Luke Coffey, bu kapsamda, Birleşmiş Milletler Genel Konseyi öncesinde Afganistan’daki durumu, Türkiye’nin bölgedeki ehemmiyetini ve BM ıslahatını kıymetlendirdi.
“TÜRKİYE BÖLGEDE TESİRLİ AKTÖR HALİNE GELDİ”
Türkiye’nin tesirinin son beş altı yıldır Orta Asya, Kafkaslar ve Afganistan’da yükseldiğini vurgulayan Coffey, bağdaki mevcut zorluklara karşın Türkiye’nin müttefikliğinin ve NATO’daki yerinin ABD’ye çok büyük fayda sağladığını lisana getirdi.
Coffey, “Son beş ya da altı yıl bize bir şey öğrettiyse o da Orta Asya, Kafkaslar ve Afganistan’da Türk tesirinin yükselişte olması ve Türkiye’nin bu bölgede daha tesirli bir aktör haline gelmesidir. Hasebiyle şu anda güçlü bir bağımız olmasına karşın Türkiye’nin müttefikimiz ve NATO’da olması ABD’ye çok büyük fayda sağlıyor.” dedi.
“TÜRKİYE TARAFSIZLIĞI SİMGELİYOR”
Coffey, Türkiye ve ABD’yi birleştiren ögelerin ayrıştıranlardan daha fazla olduğunu belirterek, Türkiye’nin Afganistan’da oynayabileceği rol konusunda şunları kaydetti:
“Afganistan kelam konusu olduğunda Türkiye Afganistan’da ABD için minimum bir rol üstlenebilir. Taliban karşısında ABD’nin çıkarlarını destekleyebilir ya da bunların iletilmesi konusunda küçük bir rol üstlenebilir. Diyelim ki bir rehine durumu kelam konusu olursa ya da insani yardım dağıtılması gerekirse Türkiye Taliban ile uyumu sağlayabilir zira bence tüm taraflar Türkiye’yi Afganistan’da tarafsız bir arabulucu olarak görüyor. İster Taliban’ı destekleyin ister direniş hareketini destekleyin ya da nitekim yalnızca hayatına devam etmek isteyen biri olun, bence Türkiye ve Türk bayrağı tarafsızlığı simgeliyor. Yani Türkiye tarafsız bir arabulucu olarak görülüyor ve bu hem ABD’ye hem de Afganistan halkına yarar sağlayabilir.”
“ABD AFGANİSTAN’DA FİYASKO YAŞADI”
ABD’nin Afganistan’daki mağlubiyetinin gölgesinde gerçekleşecek bu yılki Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda (BMGK) ABD idaresine Afganistan problemiyle ilgili yapılacak davetlerin dikkate alınmayacağını kıymetlendiren Coffrey, “Biden idaresi Afganistan’da rastgele bir şey yapmaya hiçbir istek yahut isteği olmadığını gösterdi. Sizin tabirinizle bir çöküş, hatta ulusal bir rezalet diyebileceğim bir fiyasko gördük. Biden idaresi ülkede küçük bir küme ABD askeri varlığını bile sürdürmek istemediği için son vakitlerde neler yaşandığını gördük ve şu anda Biden idaresi Afganistan’ı dikiz aynasından izlemek istiyor.” diye konuştu.
“ABD’NİN İMAJI LEKELENDİ”
ABD’nin Afganistan’dan çekilme sürecindeki adımlarının memleketler arası arenada müttefiklerince soru işaretleriyle karşılandığını kaydeden Coffey, Biden idaresinin bu süreci iyi yönetemediğini savundu.
Coffey, mizin birçoğunun Amerikan kararlılığını sorgulamasına neden oldu.” diye konuştu.
BM’DE ISLAHAT GEREKSİNİMİ
Luke Coffey, BM’nin memleketler arası siyasetteki rolü ve kuruluşun ıslahat muhtaçlığı konusunda da değerlendirmelerde bulundu.
BM’nin bugünkü değerli milletlerarası sıkıntılar karşısında üstlendiği rol konusunda pek optimist olmadığını söyleyen Coffey, bunun en önemli nedeni olarak devletlerin ulusal çıkarlarına odaklı olması ve dünyadaki birçok kıymetli, çekişmeli sıkıntı üzerinde fikir birliği olmamasını gösterdi.
“Yalnızca bir yıl evvelki Karabağ savaşına bakabiliriz. Bu savaşta Azerbaycan neredeyse 30 yıllık başarısız bir BM süreci ve başarısız bir AGİT sürecinden sonra, doksanlı yıllarda alınan dört BM kararını kendi başına uygulamak zorunda kalmıştır. BM bu sıkıntıyı çözme konusunda tam olarak bir isteksizlik yahut gönülsüzlük sergiledi.” tabirlerini kullanan Coffey, sorunun BM’nin yapısından kaynaklandığını lakin daha iyi bir seçenek öne sürmediğini belirtti.
Coffey kelamlarını şu halde tamamladı:
“Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda veto yetkisini elinde bulunduran beş daimi üye varsa ve bu beş üyenin anlaşamadığı vakitlerde, kimileri dünyayı bir formda, başkaları ise daha farklı halde görür ve bir çıkmaza girersiniz. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerin veto haklarından vazgeçmesi gerektiğini söylemiyorum. Bu haklarından asla vazgeçmeyeceklerini düşünüyorum lakin biz de en azından bunun BM’nin karşı karşıya olduğu sorunun özü olduğunu kabul etmeliyiz.”
Ensonhaber
