Getty Images
ABD’de Lider Donald Trump’ın seçimlere usulsüzlük karıştırıldığı istikametindeki temelsiz ve temelsiz savlarına dayanak vererek seçim sonucunun değiştirilmesi talebiyle Washington’da toplanan kalabalığın Kongre binasını işgal etmesiyle başlayan tartışmalar sürüyor.
Bu tartışmalar sırasında en fazla gündeme gelen bahislerden birisi de protestocuların kimliği.
QAnon destekçileri
Kongre saldırısı sırasında çekilen imgeler, aksiyona katılanların çoğunluğunun internette yanlışsız olmayan uçuk kaçık komplo teorilerinin doğruluğuna inan çok sağcı kümelerin sembollerini taşıdığı görülüyor.
Toplumsal medyada viral olan ve en fazla paylaşılan imgelerden birinde yüzünü ABD bayrağı renkleriyle boyamış, başında boynuzları olan kürklü bir kalpak bulunan, elinde ABD bayrağı taşıyan üstü çıplak ve dövmeli bir adam yer alıyor.
Bu kişinin Jake Angeli olduğu tespit edildi. Angeli, hiçbir doğruluğu olmayan ve yanlış olduğu kanıtlanan QAnon isimli komplo teorisinin bilinen destekçileri ortasında yer alıyor.
Kendisini QAnon Şamanı olarak isimlendiriyor.
Getty ImagesQAnon ismi, birtakım forumlarda ABD’de devlet, iş dünyası ve medya içerisinde satanist ve pedofillerden oluşan bir çete olduğu ve Trump’ın da bu çeteye karşı uğraş ettiği tarafında tezler ortaya atan Q isimli bir internet kullanıcısı ile daha sonra bu teorileri destekleyen “bilgiler” paylaştığını öne süren anonim (anonymous) hesaplardan geliyor.
QAnon komplo teorileri, çeşitli internet platformlarında ABD “derin devletinin” Trump’ı devirmeye çalıştığını lakin Başkan’ın bu müdahalelere karşı gayret verdiğini öne süren çeşitli savları kapsıyor.
Ortaya atılan bu uçuk kaçık komplo teorilerinin tamamının yanlış olduğu bugüne kadar tekraren somut olgu ve bilgiler ortaya konulmasına rağmen bilhassa ABD’de Trump seçmeni ortasında kabul görmeyi sürdürüyor.
Angeli’nin de toplumsal medya hesaplarında daha evvel yaptığı paylaşımlarda QAnon aktifliklerine katıldığı ve derin devletle ilgili komplo teorilerini paylaştığı vidoları YouTube’a yüklediği görülüyor.
Facebook sayfasında paylaştığı fotoğraf ve görseller de farklı çok görüşleri ve komplo teorilerini yansıtan gereçlerle dolu.
Proud Boys
Kongre binası atağında görülen bir diğer küme da çok sağcı Proud Boys (Gururlu Oğlanlar).
2016 yılında kurulan bu küme, büsbütün erkeklerden oluşuyor ve göçmen aksiliğiyle biliniyor.
Trump, Ekim ayında 20 Ocak’ta yemin ederek misyona başlayacak olan yeni Lider Joe Biden ile canlı tartışma programında beyaz ırkın üstünlüğünü savunan kümeler ve milis örgütlerle ilgili bir soru üzerine, “Proud Boys geri durun, beklemede olun” cevabını vermişti.
BBCNick Ochs (sağda)Kümenin bilinen üyelerinden Nick Ochs, Twitter hesabından bir fotoğrafını, “Kongre binasından merhaba lol” bildirisiyle paylaştı. Ochs, ayrıyeten baskın sırasından canlı yayın da yaptı.
Üstteki fotoğrafta solda bulunan kişinin kimliğini tespit edemedik.
Ochs, iletileşme programı Telegram’daki profilinde kendisini “Hawaii’den kıdemli Proud Boy” olarak tanımlıyor.
İnternet fenomenleri
Protestolara katılanlar ortasında toplumsal medyada çok büyük bir takipçi kitlesine sahip kimi isimlerin de olduğu görüldü.
Bu isimlerden birisi “Baked Alaska” rumuzunu kullanan toplumsal medya fenomeni Tim Gionet.
Kongre binası içerisinden canlı yayın yapan Gionet’in bu yayını binlerce kişi tarafından izlendi. Gionet yayın sırasında öbür hareketçilerle röportajlar yaptı.
Trump destekçisi olduğunu söyleyen Gionet, aslında bir “trol” olarak ün kazanmıştı.
ABD’li sivil toplum kuruluşu Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi tarafından “beyaz ırkın üstünlüğüne inanan bir kişi” olarak tanımlanan Gionet, daha evvel yazdığı bir yorumda bu tarifi kabul etmediğini söyledi.
YouTube, Ekim ayında Gionet’in koronavirüs salgını sırasında mağaza çalışanlarını rahatsız ettiği ve maske takmasına yönelik taleplere karşı çıktığını gösteren bir görüntüsünü yayınlamasının akabinde kanalını kapattı.
Twitter ve PayPal üzere platformlar da daha evvel Gionet’in hesaplarını kapatmıştı.
Nancy Pelosi’ye kim not yazdı?
Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Partili Lideri Nancy Pelosi’nin odasına girip ayağının masasının üzerine uzatarak fotoğraf çektiren kişinin Arkansas’tan Richard Barnett olduğu tespit edildi.
EPARichard BarnettKongre binasının önünde New York Times’a konuşan Barnett, Pelosi’nin ofisinden bir zarf aldığını ve kendisine küfürlü bir not bıraktığını söyledi.
Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi üyelerinden Steve Womack, New York Times’ın haberiyle ilgili olarak, “Bu hareketlerin seçmenlerimden biri tarafından yapıldığını görmek midemi bulandırıyor” dedi.
Arkansas basın organları, Barnett’in ferdî silah taşımayı savunan bir kümeye mensup olduğunu ve Biden’ın seçim zaferini reddederek, Trump’ın temelsiz argümanlarına sahip çıkan “Stop the Steal” (Hırsızlığa Son Verin) mitingine katıldığını belirtti.
Bu miting sırasında verdiği mülakatta, “Hoşunuza gitmiyorsa beni indirmek için birini yollayın, zira kolay kolay bu işin peşini bırakmam” dediği bildirildi.
Antifa üyelerinin varlığına dair ispat yok
İşgalin devam ettiği sırada bilhassa QAnon ilişkili olduğu bilenen ve Trump’a dayanak veren çok sayıda toplumsal medya hesabı, solcu antifa kümesinin üyelerinin de olayların içinde olduğunu argüman etti.
Ortaya atılan argümanlara nazaran, antifa üyeleri ortalığı karıştırmak için Trump destekçilerinin ortalarına sızmıştı. Ortalarında Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi Üyesi Matt Gaetz’in de olduğu kimi önde gelen siyasetçiler, antifacıların Trump destekçilerinin ortalarına sızdığı tezlerine takviye verdi.
BBCBirçok kişi tarafından paylaşılan bir gönderide, protestoculardan birinin elindeki “komünist çekici” dövmesi bu teze delil olarak sunuldu.
Lakin yakından bakıldığında paylaşılan görseldeki sembolün Dishonored isimli bir bilgisayar oyunundan geldiği görülüyor.
BBCAyrıyeten başında boynuzlu kalpakla gezen Angeli’nin Black Lives Matter (Siyahların Hayatı Değerlidir) hareketine takviye verdiği ortaya atılan bir öteki sav.
Angeli’nin Arizona’daki bir Black Lives Matter aksiyonuna katıldığını gösteren fotoğraflar paylaşıldı. Angeli’nin Arizona’da aksiyona katıldığı bilgisi hakikat fakat katıldığı bu aksiyon Black Lives Matter gösterisine karşı düzenlenmiş bir diğer protesto. Burada çekilen öbür fotoğraflarda Angeli’nin QAnon bayrağı taşıdığı görülüyor.
Bayraklar ve semboller
Kongre binası içerisine giren saldırganlardan en az biri, Amerikan İç Savaşı sırasında köleliğin devamını savunan eyaletlerin oluşturduğu Konfederasyon’un bayrağı taşıyordu.
Bu bayrak bugün ABD’de ırkçılığın bir sembolü olarak kabul ediliyor ve bu nedenle de bu bayrağın ülke genelinde kullanımının yasaklanması istikametinde davetler yapılıyor. Lakin öbür bir kesim için ise bu bayrak ülkenin güney bölgesinin tarihinin değerli bir kesimini temsil ediyor.
EPATemmuz ayında “bölücü sembollerin” reddedilmesini öngören yeni siyaset çerçevesinde bu bayrağın ABD ordusuna ilişkin tesislerde kullanımı yasaklandı.
Protestolarda kullanılan bir öbür bayrak da sarı taban üzerinde kıvrılmış bir çıngıraklı yılanın görüldüğü, üzerinde “Sakın üzerime basma” yazılı bayrak oldu. Gadsden bayrağı olarak bilinen bu sembolün kökleri ABD ihtilaline ve İngiliz sömürge gücünün ülkeden çıkartılması periyoduna gidiyor.
Getty ImagesNew Yorker’da yer alan bir makaleye nazaran, bu bayrak 1970’lerde ferdi hak ve özgürlüklerin en üst seviyeye çıkartılmasını, devletin yetki alanının daraltılmasını öngören liberteryenler tarafından kullanılmaya başlandı. Son devirde ise muhafazakar Çay Partisi kümesi tarafından benimsendi.
Brown Ünversitesi’nden siyaset bilimi öğretim üyesi Prof. Dr. Margaret Weir, bu bayrağın son yıllarda sağcı kümelerin yanı sıra devlet karşıları ve şiddet uygulamayı savunan beyaz ırkın üstünlüğüne inanan kümeler tarafından kullanılmaya başlandığını söyledi.
Haber-Araştırma: Jack Goodman, Christopher Giles, Olga Robinson and Shayan Sardarizadeh.
BBCCumhuriyet
